De pil en antibiotica: geen signaal meer

De ‘vermeende interactie’ stond al tijden ter discussie vanwege gebrek aan onderbouwing. Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Werkgroep voor Farmacotherapie en Geneesmiddelinformatie (WFG) hebben beide besloten de signalering te laten vervallen.

Nationale richtlijnen

In de herziene NHG-Standaard Anticonceptie (december 2011) is de waarschuwing geschrapt. Dit is conform internationale richtlijnen van de World Health Organization Medical Eligibility for Contraceptive Use 2010 (WHOMEC) en de Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare 2011 (FSRH). De herziene NHG-Standaard Anticonceptie staat op het besloten gedeelte van knmp.nl.

Ook de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) geeft in de richtlijn Orale anticonceptie: de combinatiepil aan dat het feit dat antibiotica als penicillinen en tetracyclines de effectiviteit van de pil verminderen, een mythe is.

Internationale richtlijnen

Volgens de WHOMEC is er ‘intermediate level evidence’ dat de effectiviteit van de pil niet wordt aangetast. Aanvullende maatregelen zijn dus niet nodig bij gebruik van niet-inducerende antibiotica. De US Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use (USMEC) heeft dit in 2010 overgenomen.

De UK Medical Eligibility for Contraceptive Use (UKMEC) gaat dit overnemen op advies van de Clinical Effectiveness Unit van de FSRH, met de kanttekening dat bij braken of diarree door een antibioticum of door de ziekte wel maatregelen nodig zijn.

Juridische aansprakelijkheid

In de bijsluiters van de pil wordt de interactie met antibiotica nog wel genoemd, met het advies bij combinatie aanvullende contraceptieve maatregelen te nemen. Maar door het gebrek aan wetenschappelijk bewijs en het schrappen van de waarschuwing door (internationale) organisaties, zal aansprakelijkheid van de apotheek en/of de voorschrijver zeer moeilijk te bewijzen zijn indien een vrouw toch zwanger blijkt te zijn en er is niet gewaarschuwd voor de vermeende interactie. De bewijslast rust in dit geval op de vrouw: zij zal moeten aantonen dat ze zwanger is geworden door het gelijktijdig gebruik van antibiotica en de pil.

Informatieverstrekking

In het bestand van de G-Standaard van januari 2012 is het interactiesignaal van de pil met een tetracycline of amoxicilline vervallen. Ook in de bestanden van Health Base zal per 1 januari 2012 niet langer aanvullende anticonceptie geadviseerd worden. De diverse betrokken partijen worden geïnformeerd over deze wijziging, zoals apothekers, apothekersassistenten, huisartsen, fabrikanten van de anticonceptiepil, het College ter Beoordeling Geneesmiddelen en de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Bovenstaande informatie geldt niet voor de enzyminducerende antibiotica rifampicine en rifabutine; deze interactie blijft bestaan.

november 2011

Zie voor de literatuurreferenties de digitale versie van dit artikel op pw.nl.