'Oralia VTGM bevat essentiële informatie'

In Oralia VTGM staat informatie over hoe om te gaan met geneesmiddelen bij patiënten met slikproblemen of een sonde. Per geneesmiddel is uitgewerkt of en hoe het bewerkt en toegediend kan worden. Deze uitgave is vorige maand door de KNMP uitgebracht en in de KNMP Kennisbank te raadplegen.
Oralia VTGM is bestemd voor gebruik in de apotheek. Een deel hiervan is afgestemd op verpleegkundig gebruik, zodat de apotheker de informatie zonder verdere bewerking beschikbaar kan stellen aan de verpleegkundige.

Service verlenen

Hoewel in deze vorm nieuw, is een dergelijk naslagwerk geen onbekende in apothekersland. Eén van de uitgangspunten voor Oralia VTGM was het Handboek Enteralia. Thea van Herpen schreef dit met Liesbeth Bosma. Als ziekenhuisapotheker bij de Isala Kliniek in Zwolle liep Van Herpen tegen de noodzaak aan om een dergelijk boekje te schrijven. “Als apotheker wil je service verlenen. Als je als apotheker over je eigen grenzen heen kijkt en vanuit de patiënt denkt, dan zie je dat er een hele grote groep is die deze informatie nodig heeft. In plaats van dat verpleegkundigen en artsen het wiel zelf uitvinden, zijn wij bestaande informatie gaan verzamelen. We begonnen met deze informatie in een accesbestand te zetten zodat het binnen onze instelling beschikbaar was.” Uiteindelijk leidden de behoefte en hun enthousiasme tot de uitgave van een handboek, vanaf de derde druk al in handen van een uitgever. Het bleek een succes. Van Herpen: “We merkten al gauw dat anderen het ook een mooi product vonden. Na een klein berichtje in PW kwamen bestellingen binnen vanuit het hele land. We verkochten het voor de kostprijs omdat we de informatie wilden delen. Wel benaderden we toen de KNMP om mee te denken hoe het nog beter kon.”

Compliment

Een vervolg was dat Tilburg en Zwolle eigen informatie over oralia beschibaar stelden aan de KNMP. Deze samenwerking leidde uiteindelijk tot de KNMP-uitgave Oralia VTGM. Van Herpen is trots op de herkomst hiervan. “Soms zie je in literatuurreferenties Enteralia genoemd. En ik heb ook wel eens een foto gezien van een apotheker die het boekje in zijn zak had zitten. Blijkbaar wordt het goed gewaardeerd, dat is wel het grootste compliment.”

Van Herpen hoopt dat in de toekomst op softwaregebied ook meer mogelijk is. “Het zou mooi zijn als deze informatie ook voor verzorgenden en verpleegkundigen beschikbaar komt.”

Oralia VTGM is volgens Van Herpen een absolute must have. “Het bevat essentiële informatie, op het niveau van het Informatorium”, vindt zij. “Ik kan me niet voorstellen dat een apotheek geen patiënten met slikproblemen in de populatie heeft. Elke apotheker kan zich wel een eigen praktijkgeval indenken waarbij dit boek uitkomst biedt. Ze hoeven dan ook niet meer zelf informatie te verzamelen of bij te houden.”

Risico’s

Ook Roelf Jan Dijkhuizen is blij met Oralia VTGM. Als apotheker voor een aantal verpleeghuizen weet hij hoe groot de behoefte aan een dergelijk handboek is. “Alhoewel verpleegkundigen zich daar niet altijd bewust van zijn.” Eerder schreef hij een werkinstructie voor medewerkers in verpleeghuizen over de risico’s van malen. Zijn betrokkenheid bij het onderwerp is één van de redenen voor hem om deel te nemen aan de projectwerkgroep Oralia VTGM.

“Vaak vermalen verpleegkundigen medicatie uit gewoonte”, weet Dijkhuizen. “Maar ook voor hen zitten daar risico’s aan. Arbotechnisch mag het ook niet zonder meer. Denk aan een zwangere die in aan-raking kan komen met carcinogene, mutagene of reprotoxische stoffen. Of gewrichtsklachten die ontstaan door het malen. Het zou goed zijn als in de opleiding voor verpleegkundigen ook meer aandacht wordt besteed aan wat te doen bij slik-problemen. Volgende stap voor Oralia VTGM is de implementatie van deze kennis, zodat het voor verpleegkundigen en artsen ook te raadplegen is.”

Alert

Dijkhuizen signaleert wel een groeiend besef bij verpleegkundigen. “Voor hen geldt; overleg eerst met de arts of neem contact op met de apotheker. De vraag ‘kan ik dit wel of niet malen?’ is een goed uitgangspunt.” Aan apothekers geeft Dijkhuizen graag mee: “Wees alert op mogelijke patiënten met slikproblemen. Bespreek het in het FTO met huisartsen.
In de wekelijkse deellijsten die we leveren aan de verpleeghuizen leggen we bijvoorbeeld ook vast wanneer een medicijn wel vermalen mag worden.”