De apotheker als productspecialist

Het terrein van productzorg omvat onder andere de beschikbaarheid, het bereiden van geneesmiddelen, het voor toediening gereedmaken (VTGM) en het beschikbaar stellen van het product in een geïndividualiseerde distributievorm (GDV).

Beschikbaarheid

Helaas nemen problemen met de beschikbaarheid van geneesmiddelen alleen maar toe. Deze problematiek speelt uiteraard ook bij psychofarmaca.

In 2012 deed bijvoorbeeld de beschikbaarheid van Semap tabletten veel stof opwaaien. In Nederland was er namelijk geen ander antipsychoticum met een depotwerking dat oraal ingenomen kon worden. Het niet-geregistreerde product ACEMAP is sinds augustus 2012 verkrijgbaar [1].

Op Farmanco is informatie te vinden over geneesmiddelen, verpakkingen en grondstoffen die tijdelijk of definitief niet beschikbaar zijn. Deze website is te benaderen via www.farmanco.knmp.nl.

Bereiden

Bij psychofarmaca spelen regelmatig situaties waarbij de dosis moet worden opgebouwd of afgebouwd. Een voorbeeld is de toepassing van Abilify bij kinderen met gedragsstoornissen. In Nederland zijn tabletten van 10, 15 en 30 mg als geregistreerd handelsproduct beschikbaar. In het Kinderformularium wordt een startdosering van 2,5 mg/dag voorgeschreven die op geleide van effect per één à twee weken wordt opgehoogd met 2,5 mg tot het gewenste resultaat is bereikt [2]. Het verhogen met stappen van 2,5 mg is mogelijk door het bereiden van de juiste sterkte capsules uit de grondstof. Als deze niet voorhanden is, kan de apotheker ook capsules bereiden vanuit de tabletten.

VTGM

In de apotheek worden ook regelmatig vragen door patiënten of verpleegkundigen gesteld over het toedienen van psychofarmaca bij patiënten met slikproblemen of een voedingssonde. Een voorbeeld hiervan is het fijnmaken of uiteen laten vallen in water van quetiapine filmomhulde tabletten. De apotheker geeft adviezen over het al dan niet breken, kauwen, fijnmaken of oplossen van tabletten voor toedienen. Oralia VTGM op de KNMP Kennisbank kan hierbij een hulpmiddel zijn [3].

Geïndividualiseerde distributievorm

Een ander aspect van productzorg rondom psychofarmaca waar de apotheek een grote rol speelt, is de geïndividualiseerde distributievorm (GDV). Het vergroten van therapietrouw en medicatieveiligheid zijn redenen voor apotheken om geneesmiddelen aan te bieden in een dergelijke distributievorm. Juist bij psychofarmaca speelt de therapietrouw een belangrijke rol.

Het zogenaamde ‘baxteren’ is een bekende vorm van GDV. Ook het vullen van trays, dag- of weekdozen is een vorm van GDV. De geneesmiddelen worden bij GDV uit de originele verpakking gehaald, waarbij de apotheker er zeker van moet zijn dat een product niet gevoelig is voor bijvoorbeeld licht of lucht.

Samengevat speelt de apotheek een grote rol bij productzorg rondom psychofarmaca. Het LNA ondersteunt de apotheker op het terrein van de productzorg in de volle breedte.

Literatuur

1. Kinderformularium, Aripiprazol. www.kinderformularium.nl. Geraadpleegd maart 2013.

2. Oralia VTGM, www.kennisbank.knmp.nl. Geraadpleegd maart 2013.

3. Farmanco, Semap. www.farmanco.knmp.nl. Geraadpleegd maart 2013.