Geen voorkeur meer voor paroxetine

In december 2012 verscheen de richtlijn SSRI-gebruik in de zwangerschap en tijdens de lactatie van de Nederlandse vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. Daarom is besloten de bewakingsteksten voor SSRI’s bij kinderwens, zwangerschap en borstvoeding in de G-Standaard te herzien. Hierbij zal ook het nieuwste advies van de Teratologie Informatie Service (TIS) worden meegenomen. Op dit moment wordt aan de herziening gewerkt. De aangepaste bewakingsteksten worden uiterlijk vanaf 1 juni 2013 uitgeleverd met de G-Standaard.

Paroxetine bij depressie tijdens de zwangerschap

Bekend is dat SSRI´s samen met de tricyclische antidepressiva (TCA’s) tot de voorkeursmiddelen behoren bij de behandeling van depressie tijdens de zwangerschap. Voorheen waren binnen de SSRI’s paroxetine, fluoxetine, citalopram en sertraline de middelen van voorkeur. Sinds kort hoort paroxetine daar niet meer bij [2, 3].

In de afgelopen jaren zijn veel studies verschenen over het gebruik van paroxetine tijdens de zwangerschap. De uitkomsten ervan zijn niet eenduidig [2]. Zo lieten de resultaten uit een recent epidemiologisch onderzoek zien dat er een licht verhoogd risico op aangeboren hartafwijkingen is, voornamelijk atriumseptumdefecten. Dit is mogelijk het gevolg van gebruik van paroxetine door de moeder in het eerste trimester van de zwangerschap. Ook zijn er aanwijzingen voor een licht verhoogd risico op een miskraam en ernstige aangeboren afwijkingen, waaronder neuralebuisdefecten.

De prevalentie van deze afwijkingen is laag. Daarom zijn de absolute risico’s van deze afwijkingen erg klein. De effecten van paroxetine lijken enigszins dosisafhankelijk: de risico’s nemen toe bij doseringen vanaf 25 mg per dag [2-4]. Het absolute risico op aangeboren afwijkingen is weliswaar gering en de studies zijn niet eenduidig en overtuigend, maar er zijn wel veiliger alternatieven. Om deze redenen wordt paroxetine niet meer aangeraden als voorkeursmiddel bij kinderwens en tijdens het eerste trimester van de zwangerschap [2, 3].

Aanbevelingen [2-4]

• Wanneer wordt gestart met een SSRI tijdens de zwangerschap gaat de voorkeur uit naar fluoxetine, citalopram of sertraline.

• Tijdens het geven van borstvoeding zijn sertraline en paroxetine de voorkeursmiddelen.

• Niet wisselen van antidepressiva wanneer de patiënt goed is ingesteld op een ander antidepressivum vóór de zwangerschap.

• Paroxetine kan worden overwogen na het eerste trimester in een dosering van maximaal 20 mg per dag.

• Staken van de behandeling wordt afgeraden vanwege risico op terugkeer van de depressie.

• De dosering dient laag en effectief te zijn.

Literatuur

[1] Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap. www.lkpz.nl. Geraadpleegd: 15-03-2013

[2]Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en Borstvoeding. www.lareb.nl. Geraadpleegd: 15-03-2013.

[3] NVOG. Richtlijn SSRI-gebruik in de zwangerschap en tijdens de lactatie. 2012.

[4] Schaefer C et al. Drugs during pregnancy and lactation. Treatment options and risk assessment. Londen: Academic Press; 2007. p. 291-6, 708-9, 716-8.