Collega’s coachen naar tailor-made advies

Linda van Vegchel

Apotheker Linda van Vegchel van BENU Apotheek Veltum in Venray hoefde niet lang na te denken toen zij werd gevraagd om deel te nemen aan de scholing Coaches voor Farmacie. Ze was altijd al geïnteresseerd in het coachen van mensen en volgde ook enkele cursussen. Gesneden koek dus? “Ik had wel mijn opvattingen over wat een goede aanpak was. Dat bleek toch een beetje anders te liggen.”

Samen met negen apothekers startte Van Vegchel in oktober 2017 met de eenjarige opleiding tot gecertificeerd intervisiebegeleider. Met subsidie uit het StiPCO-budget. Want intervisie past met zijn focus op zelfreflectie en samenwerking goed binnen het programma dat openbaar apothekers verder schoolt als moderne eerstelijns zorgverlener.

Oplossing

De coach is een begeleider die het proces van intervisie zo zuiver mogelijk moet laten verlopen. Daardoor ga je heel anders kijken, vertelt apotheker Kitty Faber van BENU Apotheek Oudeland in Zwijndrecht: “Apothekers zijn heel oplossingsgericht. Dus die hebben de neiging om te zeggen: ‘Dat ken ik! Wat je moet doen is…’. Maar het is de bedoeling dat deelnemers aan intervisie vragen stellen aan degene die een casus inbrengt, en hem of haar zo aanzetten tot nadenken. Zo’n tailor-made advies heeft een veel grotere kans van slagen. Als intervisiecoach ben je daar heel erg mee bezig. Komen er niet alleen maar vragen op inhoud? Wordt er ook gekeken naar de relationele, of zelfs de emotionele kant? Dat kan bijvoorbeeld zijn: wat houdt je tegen in deze casus?” Van Vegchel bevestigt dat de materie best wel dichtbij kan komen: “Ik heb veel geleerd over hoe je mensen naar een diepere laag kunt krijgen. Erachter komen: wat drijft mensen nou? Hoe je daarachter komt? Door open vragen te stellen en echt door te vragen. Ook al raak je dan een bepaalde snaar.”

De deelnemers van de groep staan vanaf najaar 2018 klaar om apothekers en andere collegiale groepen te begeleiden als intervisiecoach. In de herfst gaat bovendien een tweede groep van start. Het doel: voor alle intervisiegroepen een beschikbare coach.

Intervisielab

De indeling van de cursus van vijftien dagdelen: ’s ochtends theorie, ’s middags praktijk. Bijvoorbeeld met het ‘intervisielab’. Hierbij leidt een van de cursusdeelnemers de intervisiegroep, twee observeren. Faber: “Als cursisten kunnen we verschillende gesprekstechnieken uitproberen, en zien wat er wel en niet werkt. Dat is bijzonder waardevol. We brengen elke keer ieder een echte casus mee.”

Marcel van den Bosch-Niestijl

Ook als een format niet werkt is dat een nuttige ervaring, zegt apotheker Marcel van den Bosch-Niestijl van Service Apotheek Bathmen: “Bij de laatste bijeenkomst van het intervisielab hadden we een format dat helemaal de soep inliep. Dat was heel strikt: je mocht niet door elkaar heen vragen stellen. Maar de casus vroeg daar eigenlijk wel om. Dat als het eerste antwoord een beetje vaag blijft, de volgende zegt: ja ho eens, wat bedoel je nou eigenlijk? In plaats daarvan kon iedereen alleen z’n eigen vraag stellen. Daardoor kregen we de onderste steen niet boven. Dan zie je wat de invloed kan zijn van de keuzes die je maakt als coach.”

Apotheker en coach

Een apotheker als intervisiecoach, is dat handig? Van Vegchel: “Het heeft zeker meerwaarde omdat je snapt waar het om gaat. Je moet alleen wel opletten dat je zelf geen deelnemer wordt aan het geheel.” Faber: “Daar worden we in de opleiding ook op getraind. We hebben zelfs persoonlijkheidstesten moeten afleggen, een intake gehad. Je moet in staat zijn iets meer afstand te nemen van de materie.” Van den Bosch-Niestijl: “Als coach heb je een heel andere rol. Je moet in de gaten houden of de deelnemers voldoende geprikkeld worden om er inzichten uit te halen.” Niet dat dat niet moeilijk is: “Je denkt al snel: oh, maar je kunt dit doen! En dat doen!”

Faber zit inmiddels een stuk anders in haar eigen intervisiegroep. “Ik kijk heel veel dingen af van mijn coach: hoe doe jij dat? Hoe buig jij het weer om naar de andere kant?” Van den Bosch-Niestijl: “Ik heb tijdens de laatste bijeenkomst van mijn intervisiegroep de leiding naar me toe gehaald, in overleg met de groep. Zo heb ik eens wat andere formats uitgeprobeerd. Bijvoorbeeld discussiëren over een casus en dan de inbrenger buiten de cirkel laten plaatsnemen. ‘Dan ga je toch heel anders praten’, zeiden de deelnemers na afloop.”

Van Vegchel heeft in de praktijk ook al iets aan de opleiding gehad: “Ik kan vrij snel op een situatie reageren, nu doe ik eerst een stapje achteruit. Als je tot de kern van het probleem van de andere persoon kunt komen, kun je tot een effectievere oplossing komen. Dat levert veel meer op.”

Procesbegeleider

Kitty Faber

Openbaar apothekers starten hun intervisiegroepen met een coach. Na de eerste bijeenkomsten mogen ze doorgaan zonder. Maar, zegt Faber: “Om jezelf als groep te sturen is wel heel lastig. Een coach let goed op: welke vragen worden er gesteld? Zijn er niet te veel suggestieve vragen bij? Dwalen we niet te veel af? Bij casussen over assistenten bijvoorbeeld, merk je nog weleens dat de discussie zich gaat richten op het probleem van de assistent. Maar daar gaat het niet om. Het gaat erom: waarom doet het jou als apotheker zoveel, waarom lukt het je niet om het te keren? Als je daarop focust, krijg je heel andere vragen.”

Van den Bosch-Niestijl: “Mag ik een wens uitspreken? Ik zou heel graag zien dat intervisiegroepen onder leiding blijven staan van een gecertificeerde coach. Niet om mezelf te promoten, maar je haalt er gewoon veel meer uit.”

Intervisiegroep

De intervisiegroep bestaat volgens de handreiking op knmp.nl/iv uit een vaste groep openbaar apothekers die regelmatig bijeenkomt om praktijksituatie(s) te bespreken op basis van persoonlijke ervaringen. Doel is “om door intercollegiale feedback inzicht te krijgen in het eigen handelen en de mogelijkheden tot verbetering.” Apotheker Van den Bosch-Niestijl: “In de waan van de dag is het heel moeilijk om de tijd te nemen voor reflectie. Maar deze afspraak staat. En ook als jouw eigen casus niet aan bod komt, haal je er altijd wel weer iets uit.”

Verplicht

Apothekers die zich hebben ge(her)registreerd na 1 januari 2015 zijn verplicht om in 5 jaar 10 uur toetsing te volgen. Intervisie valt hieronder. Deelnemers van intervisiegroepen ontvangen tot en met 2019 ook de StiPCO-tegemoetkoming van € 50,- per stimuleringspunt.