2016

Apothekers terughoudend met substitutie schildklierhormoon

In tegenstelling tot berichten in de pers zijn apothekers juist zeer terughoudend bij het substitueren van schildklierhormoon. Slechts 0,3% van de gebruikers van levothyroxine werd in het afgelopen halfjaar omgezet van een spécialité naar een generiek. Door leveringsproblemen bij de fabrikant van Thyrax zullen veel gebruikers binnenkort toch moeten overstappen op een andere variant. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

De ‘gouwe ouwe’ doen het nog goed

Twee derde geneesmiddelen langer dan kwart eeuw op de markt

Van de geneesmiddelen die openbare apotheken vorig jaar verstrekten, is twee derde al meer dan 25 jaar op de Nederlandse markt. Ruim een vijfde is dat al meer dan 45 jaar. 1988 was een topjaar: bijna 11% van het geneesmiddelengebruik in 2015 betreft medicijnen die in dat jaar werden geïntroduceerd. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Helft astma/COPD-medicatie betreft multisource-middel

Voor beginnende gebruikers salmeterol met fluticason in preferentiebeleid

Apothekers verstrekten vorig jaar aan 1,7 miljoen mensen een keer of vaker een geneesmiddel bij astma/COPD. Dat is een stijging van 3% ten opzichte van het jaar ervoor. In totaal ging het om bijna 7,3 miljoen verstrekkingen. Slechts in de helft van die gevallen betrof het multisourcemedicatie. Naar verwachting zal dat dit jaar toenemen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Diclofenac opnieuw meeste gebruikers

Vitamine D-preparaat colecalciferol nieuwkomer in de top 10

Onstekingsremmer diclofenac was ook in 2015 het pakketgeneesmiddel met de meeste gebruikers. Vorig jaar verstrekten openbaar apothekers dit middel één keer of vaker aan bijna 1,3 miljoen Nederlanders. Na een sterke toename van het aantal gebruikers in de afgelopen jaren staat colecalciferol voor het eerst in de top 10. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Bijna kwart miljard euro buiten het basispakket

Eigen betalingen aan receptgeneesmiddelen in 2015 vrijwel gelijk aan 2014

De uitgaven aan receptplichtige geneesmiddelen die niet binnen de basisverzekering vallen, bedroegen in 2015 € 195 miljoen. Daarnaast moesten patiënten voor € 41 miljoen bijbetalen omdat de prijs van de fabrikant hoger was dan de door de overheid gestelde limiet. Met een totaal van € 236 miljoen zijn die uitgaven daarmee vrijwel gelijk aan die van 2014. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Medicatie door tandartsen vooral bestrijding bacteriën

Afwijkend beeld bij kaakchirurgen met vooral pijnbestrijding

Apothekers verstrekten in 2015 ruim 1 miljoen keer een geneesmiddel waaraan een recept van een tandarts of een kaakchirurg ten grondslag lag. Tandartsen, die ongeveer 70% van deze recepten voor hun rekening nemen, schrijven het meest een antibioticum voor. Kaakchirurgen bestrijden met hun recepten vooral pijn. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Aantal openbare apotheken vrijwel onveranderd in 2015

Bijna 90% van openbare apotheken bij keten, formule of zorgmakelaar

Het aantal apotheekvestigingen in Nederland is in 2015 nagenoeg gelijk gebleven. Er is wel een lichte toename van het aantal poliklinische apotheken. Bijna 90% van alle openbare apotheken doet voor contracteerafspraken een beroep op een keten, formule of zorgmakelaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Bisfosfonaatgebruik bij osteoporose neemt af

Aantal gebruikers vitamine D3 en calcium blijft toenemen

Openbare apotheken verstrekten in 2015 aan 240.000 mensen een bisfosfonaat voor osteoporose. Dat zijn er 15.000 minder dan in 2014. Ook in dat jaar nam het aantal gebruikers met 15.000 af vergeleken met 2013. Dit komt neer op een daling van bijna 11% in twee jaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Aantal oxycodon-gebruikers in drie jaar tijd verdubbeld

Ook gebruik van andere sterkwerkende opioïden blijft stijgen

Openbare apotheken verstrekten in 2015 aan ongeveer een half miljoen mensen een sterkwerkend opioïde. Dat zijn er 200.000 meer dan in 2012, een toename van zo’n 67%. Bijna vier vijfde van deze toename komt op het conto van oxycodon, waarvan het aantal gebruikers in drie jaar tijd verdubbelde. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Iets minder assistenten, iets meer contracturen

Aantal fte’s apothekersassistenten dit jaar vrijwel gelijk aan vorig jaar

Volgens opgave van Pensioenfonds Medewerkers Apotheken waren op 1 januari van dit jaar 16.159 apothekersassistenten werkzaam in Nederlandse openbare apotheken. Daarnaast waren er 7950 mensen als ondersteunend medewerker in dienst van apotheken. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Uitgaven farmaceutische zorg met 3,3% gestegen

Groot deel uitgavenstijging in 2015 komt voor rekening dure geneesmiddelen

De uitgaven aan farmaceutische zorg via de openbare apotheken namen in 2015 toe tot € 4266 miljoen. Dat is een stijging van 3,3% ten opzichte van het jaar daarvoor. Voor de overheid is dit opnieuw een meevaller, al is die niet zo groot als vorige jaren. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Medicijngebruikers wisselen minder van zorgverzekeraar

Voormalige ziekenfondsen nog altijd dominant in de regio

Rond de jaarwisseling wisselde 4,3% van de medicijngebruikers van zorgverzekeraar. Nederlanders die geen geneesmiddelen gebruiken, stappen aanzienlijk vaker over. Toch hebben de voormalige ziekenfondsen tien jaar na invoering van het huidige verzekeringsstelsel in de meeste regio’s nog steeds een dominante marktpositie. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Verdubbeling van gebruik nieuwe antistollingsmiddelen

Ontwikkeling antistollingsmiddelen wijkt af van stabiel beeld CVRM-medicatie

Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2015 aan ruim 4,4 miljoen inwoners een geneesmiddel dat hoort tot de groep CVRM-middelen. Dat zijn er ruim 50.000 meer (+1,5%) dan in 2014. Gebruikscijfers van deze middelen vertonen een stabiel beeld. De antistollingsmiddelen vormen daarop een uitzondering. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Vanaf april weer lagere geneesmiddelprijzen

Ruim de helft van prijsdalingen is direct gevolg van de prijzenwet

De Wet Geneesmiddelenprijzen is al twintig jaar het belangrijkste prijsbeheersingsinstrument van de overheid. Nieuwe wettelijke maximumprijzen leiden in april tot een daling van het prijspeil van receptgeneesmiddelen met 0,7%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Geen groei in gebruik nieuwe diabetesmiddelen

Stabilisatie is in lijn met NHG-advies om terughoudend voor te schrijven

Na enkele jaren van groei is het gebruik van de nieuwe generatie diabetesmiddelen ook in 2015 ongeveer gelijk aan dat in 2013 en 2014. Het gebruikersaandeel van deze middelen binnen de orale antidiabetica bedraagt in die jaren zo’n 9%, het aandeel in de kosten ongeveer 67%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Kwart miljoen magistrale bereidingen in 2015

In twee jaar tijd een ander beeld van door apotheken verstrekte bereidingen

Door de opname van door-geleverde bereidingen in de G-Standaard vertonen verstrekkingscijfers van bereidingen nu een getrouwer beeld dan voor 2014. Dat blijkt uit een vergelijking van de SFK over de aantallen bereidingen in 2013 en 2015. Dexamfetamine is het vaakst verwerkte, werkzame bestanddeel in magistrale bereidingen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Afwijking preferentiebeleid bij zesde deel verstrekkingen

Bijna de helft van afwijkingen heeft logistieke oorzaak

Apothekers leveren bij een zesde deel van de verstrekkingen binnen het preferentiebeleid een ander geneesmiddel af dan het door de zorgverzekeraar aangewezen preferente middel. Apothekers geven aan dat dit bij 56% van de afwijkingen een medische noodzaak heeft en bij 44% een logistieke noodzaak. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Opnieuw meer generieke medicijnen verstrekt

Nieuw-Zeelandse Kiwi-model met centrale inkoop generieken is niet goedkoper

Ruim 72% van de receptgeneesmiddelen die openbare apotheken verstrekken is een generiek geneesmiddel, terwijl hun kosten nog geen 17% van het totaal uitmaken. Ondanks dat Nederland hiermee in Europa een van de gunstigste volume-kosten-aandelen kent, roept de politiek op tot een systeem met centrale inkoop zoals in Nieuw-Zeeland. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Hogere prijs antidepressivum kost € 5 miljoen extra

Tijdelijke prijsverhoging Parnate doet effect patentverloop Lexapro teniet

Apothekers verstrekten in 2015 voor € 52 miljoen aan antidepressiva. Ongeveer 10% daarvan was het gevolg van een tijdelijke prijsverhoging van het antidepressivum Parnate. Dit maskeerde de besparing door patentverloop van Lexapro. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Voor het eerst hoogste uitgaven aan tiotropium

Sofosbuvir in eerste jaar na introductie direct een plaats in uitgaven top 10

Het astma/COPD-middel tio-tropium is de nieuwe koploper bij de pakketgeneesmiddelen met de hoogste uitgaven. Dit gaat ten koste van Seretide, die deze positie sinds 2012 innam. Nieuw in de top 10 – op plaats 4 – is sofosbuvir. Dit recent geïntroduceerd middel wordt ingezet bij de behandeling van hepatitis C. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Generieke variant Seretide pas na jaren in de lift

Verzekeraars dwingen overstap af via preferentiebeleid

Pas door opname van de combinatie salmeterol/fluticason in het preferentiebeleid van zorgverzekeraars steeg het aandeel generiek in de afgelopen maanden. De astma/COPD-markt van inhalatiemedicatie laat al enige jaren een stabiel beeld zien. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Bijna helft minder aan dexamfetamine in mei

Onder meer hamstergedrag levert nog onduidelijk beeld van ontwikkelingen

Nederlandse apotheken verstrekten in mei van dit jaar ruim 1,1 miljoen tabletten en capsules van een geneesmiddel met dexamfetamine. Dat is bijna de helft minder dan de bijna 2,2 miljoen in april. Vergoedingsperikelen rond de introductie van Amfexa zetten aan tot hamsteren. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Niet eerder zoveel eerstejaars farmacie

Minder apothekers afgestudeerd aan universiteiten in 2015

Het aantal eerstejaarsstudenten farmacie steeg in 2015 met maar liefst 97 tot 632. In datzelfde jaar studeerden in Utrecht en Groningen 225 apothekers af, negen minder dan in 2014. Vanaf september 2016 kunnen ook aan de Universiteit Leiden studenten een masteropleiding farmacie starten. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Tariefinkomsten stijgen met 1,5% tot niveau van 2011

Wederom blijft stijging achter bij toename van vraag aan farmaceutische zorg

De gemiddelde Nederlandse openbare apotheek behaalde in 2015 een omzet van € 2,15 miljoen aan farmaceutische zorg die wordt vergoed uit het basispakket. Dat is 3,1% meer dan in 2014. De tariefinkomsten stegen met 1,5% tot € 644.000. Dat is precies gelijk aan het niveau van 2011. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Sterke toename aantal polyfarmaciepatiënten

Stijging in afgelopen tien jaar is gevolg van richtlijnen en vergrijzing

In wijkapotheken gebruikt 13% van de bezoekers vijf of meer geneesmiddelen chronisch. Tien jaar geleden was dat nog 8%. Bijna de helft van de toename van het aantal polyfarmaciepatiënten in die periode kan worden toegeschreven aan de vergrijzing. Het resterende deel komt door een toename van het geneesmiddelengebruik. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Teva profiteert meest van leveringsproblemen Thyrax

Ongerustheid onder gebruikers van schildkierhormoon door gedwongen overstap

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) kondigde op 13 januari 2016 aan dat fabrikant Aspen vanaf februari 2016 leveringsproblemen zou ondervinden met het geneesmiddel Thyrax. Het spécialité Euthyrox en vooral generiek leverancier Teva profiteerden daarvan. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Aandeel parallelimport neemt laatste jaren af

Italië in 2015 grootste leverancier parallel geïmporteerde geneesmiddelen

Nederlandse apotheken verstrekten in 2015 bijna tien miljoen keer een parallel geïmporteerd geneesmiddel. Dat is 4,0% van alle verstrekkingen. In 2011 was dat nog 7,3%. In het eerste halfjaar van 2016 zet de daling verder door tot 3,7%. Het aandeel parallel neemt vooral af door het wegvallen van patenten. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Gebruik methylfenidaat groeit steeds minder sterk

Aantal gebruikers van 5 tot 15 jaar daalt voor tweede jaar op rij

Hoewel het aantal gebruikers van het ADHD-middel methylfenidaat over de hele linie nog wel toeneemt, valt die stijging de laatste jaren telkens lager uit. Onder kinderen tussen de vijf en vijftien jaar heeft de groei van het aantal gebruikers van methylfenidaat in 2015 al voor het tweede jaar op rij plaatsgemaakt voor een daling. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Groei geneesmiddelengebruik door vergrijzing neemt af

Feitelijke groei laat zich moeilijk voorspellen

Door bevolkingsgroei en vergrijzing zal het geneesmiddelengebruik nog enkele decennia blijven stijgen. De jaarlijkse groei neemt wel langzaam af, van 1,5% in 2015 tot 0,5% in 2040. De feitelijke groei laat zich moeilijk voorspellen. In de afgelopen jaren kon maar minder dan de helft van de toename aan demografische ontwikkelingen worden toegeschreven. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Aandeel risicopillen in vijf jaar met kwart afgenomen

Ondanks negatief advies nog altijd starters met risicovolle anticonceptiva

Het gebruik van anticonceptiepillen van de derde of vierde generatie is in de afgelopen vijf jaar met ongeveer een kwart gedaald. Toch start nog bijna 6% van de jonge vrouwen die voor het eerst de pil gebruiken met een risicopil. De Diane-35-pil kent sinds de commotie begin 2013 drie kwart minder gebruikers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Jonge apothekers streven naar toekomstbestendig vak

Uit VJA-enquête blijkt dat jonge apothekers ambitieus en zorggericht zijn

Het merendeel van de jonge apothekers werkt meer dan hun contracturen. De meesten zijn tevreden over hun functie en arbeidsvoorwaarden. Ze willen dat de apotheker zich duidelijker als zorgprofessional profileert maar vinden wel dat salariëring enigszins achterblijft bij die van vergelijkbare zorgverleners. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Inzet medicijnen bij dementie loopt terug

Plaats van geneesmiddelen in de behandeling beperkt

Naar verwachting zullen minder dan 30.000 mensen in 2016 een geneesmiddel bij dementie gebruiken. Hiermee lijkt het gebruik van deze middelen over het hoogtepunt heen. Als gevolg van patentverloop en de hiermee gepaard gaande scherpe prijsdalingen, zijn de uitgaven aan deze middelen relatief sterker afgenomen dan het aantal gebruikers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Migrainebehandelingen steeds goedkoper

Aantal gebruikers van triptanen bij migraine al jaren vrijwel ongewijzigd

Apotheken verstrekken dit jaar naar verwachting voor minder dan € 19 miljoen aan geneesmiddelkosten voor triptanen. In 2005 was dat nog € 57 miljoen. Dat komt neer op een gemiddelde jaarlijkse daling met 10%. Het aantal mensen dat deze middelen gebruikt is al jaren vrijwel gelijk. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

SFK lanceert Uitgifte Gemist

SFK ondersteunt apotheken bij oproepen van patiënten die niet op tijd komen

De SFK lanceert op het KNMP-congres van 11 oktober de rapportage Uitgifte Gemist. Die stelt apotheken in staat patiënten te begeleiden bij de start van chronisch medicatiegebruik. De tool selecteert patiënten die niet op tijd een recept indienden voor hun tweede of derde uitgifte. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Dure middelen stuwen geneesmiddelenuitgaven

Omzetstijging gaat aan gemiddelde wijkapotheek voorbij

De uitgaven aan geneesmiddelen zullen in 2016 waarschijnlijk met ruim 3% toenemen. Dit komt vooral door nieuwe dure geneesmiddelen die in de afgelopen jaren in het pakket zijn opgenomen. Deze uitgavengroei gaat aan de gemiddelde wijkapotheek voorbij. Zij zullen hun omzet nauwelijks zien stijgen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Brexit zorgt voor lagere geneesmiddelenprijzen

Effecten van koersval niet voor elk geneesmiddel gelijk

De lagere koers van het Britse pond ten opzichte van de euro, al voor het referendum, leidt tot lagere geneesmiddelenprijzen in Nederland. In oktober 2016 daalde het prijspeil met 1,6%. Naar verwachting zullen de prijzen in april 2017 nog eens met 2% dalen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

ICS-gebruik bij COPD ontsnapt aan aandacht

Geneesmiddelgerelateerde problemen bij ruim één op vier polyfarmaciepatiënten

Een gemiddelde openbare apotheek verzorgt 950 polyfarmacie-patiënten. Bij 27% van hen worden één of meerdere geneesmiddelgerelateerde aandachtspunten gesignaleerd. ‘Overbodig gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij vermoedelijk COPD’ kwam in september 2016 het meest voor. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Gebruik nieuwe HCV-middelen piekte na opname basispakket

Ongeveer 10% HCV-patiënten is behandeld met nieuwe therapieën

Nadat de nieuwe generatie HCV-middelen in het basispakket waren opgenomen voor hepatitis C-patiënten in alle ziektestadia, steeg het aantal gebruikers sterk. Vanaf maart 2016 is weer een dalende trend te zien, nadat veel patiënten die hadden gewacht op de nieuwe therapie hun behandeling hadden afgerond. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Gebruik benzodiazepines daalt gestaag, maar traag

Zowel verstrekte hoeveelheid benzo’s als aantal gebruikers neemt af

Openbare apotheken verstrekten vorig jaar 167 miljoen standaarddagdoseringen (DDD) aan benzodiazepines. Vier jaar geleden was dat nog 12 miljoen meer. Dat komt neer op een gemiddelde jaarlijkse daling van 1,7%. De afgelopen jaren nam ook het aantal gebruikers af. De hoeveelheid die zij gemiddeld per jaar gebruikten bleef gelijk. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Voorstel pakketbeperking treft 1,7 miljoen patiënten

Uiteindelijke effecten advies Zorginstituut laten zich moeilijk voorspellen

Het Zorginstituut Nederland adviseert in een conceptadvies om paracetamol 1000 mg en receptplichtige vitaminen en mineralen uit te sluiten van het verzekerde pakket. Dit zou volgens het instituut jaarlijks € 120 miljoen besparen. De SFK berekende dat dit 1,7 miljoen patiënten treft. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Apotheek verstrekt 20% meer geneesmiddelen in december

Sterke stijgers, tekorten en seizoensinvloeden dragen bij aan de drukte

December wordt als een drukke maand ervaren in de Nederlandse apotheek. Medewerkers moeten harder werken omdat er minder werkdagen zijn en omdat patiënten nog voor het nieuwe jaar medicijnen hamsteren om een eigen-risicobetaling aan het begin van het jaar te voorkomen. Toch zijn er geen typische hamstermiddelen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Opnieuw forse toename van gebruik medicinale cannabis

Nieuwe olievarianten dragen bij aan toename gebruik

Openbare apotheken verstrekken dit jaar naar verwachting 80% vaker medicinale cannabis dan in 2015, toen de stijging met 40% ook al stevig was. Dit blijkt uit de tot dusver bij de SFK bekende cijfers over 2016. Een aanzienlijk deel van deze stijging komt doordat medicinale cannabisolie sinds medio 2015 beschikbaar is.

Beperkt marktaandeel voor Lantus biosimilar

Preferentiebeleid voor nieuwe gebruikers doet aandeel licht stijgen

Abasaglar is één van de weinige biosimilars binnen de eerstelijnszorg. Deze variant van insuline glargine heeft ruim een jaar na introductie nog maar een beperkt marktaandeel. Door aanwijzing binnen het preferentiebeleid door VGZ voor nieuwe gebruikers per september van dit jaar neemt dat aandeel enigszins toe. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.

Puber gebruikt kwart van gemiddelde hoeveelheid

Middelen bij ADHD en hooikoorts worden meer dan gemiddeld gebruikt

Jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar kennen een zeer lage geneesmiddelenconsumptie. Uitgedrukt in standaarddagdoseringen gebruiken ze een kwart van de hoeveelheid die de gemiddelde Nederlander gebruikt. Na de anticonceptiepil telt het ADHD-middel methylfenidaat de meeste gebruikers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.