2017
Prijzen generieke middelen dalen nauwelijks na 1,5 jaar
Veel wisselingen door nieuwe aanwijzingen in preferentiebeleid
Vooral vanwege het preferentiebeleid van zorgverzekeraars zijn de prijzen van generieke geneesmiddelen 18 tot 24 maanden na introductie gemiddeld 85% lager dan de prijs van het merkgeneesmiddel. Daarna dalen de prijzen nauwelijks verder. Dit roept de vraag op of nieuwe aanwijzingen in het preferentiebeleid na die periode opwegen tegen de wisselingen en leveringsproblemen waarmee ze gepaard gaan. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
160 miljoen tabletten moeten uit stripverpakking gedrukt
Lang niet alle geneesmiddelen in pot verkrijgbaar voor vullen baxtermachine
Apotheken verstrekten in 2016 meer dan een miljard tabletten in weekdoseersytemen. Voor ongeveer 15% daarvan zijn geen losse tabletten in een pot beschikbaar. Apotheken of de bedrijven die medicatierollen voor weekleveringen maken, moeten de tabletten zelf uit een stripverpakking drukken. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Diclofenac meeste gebruikers, vitamine D3 grootste toename
Gebruikers top 10 kent opnieuw weinig veranderingen ten opzichte van 2015
Ontstekingsremmer diclofenac was ook in 2016 het pakketgeneesmiddel met de meeste gebruikers, gevolgd door het antibioticum amoxicilline. Beide middelen worden doorgaans kortdurend gebruikt, waardoor het gemiddeld gebruik per jaar beperkt is. Colecalciferol (vitamine D3) kende in 2016 de grootste stijging in aantal gebruikers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Helft tabletten goedkoper dan 5 cent per gebruiksdag
Gebruiksdagen nuttig voor berekenen prijs per dag en werkelijke dagdoseringen
Met gemiddeld 1,4 cent per gebruiksdag is foliumzuur in 2016 het pakketgeneesmiddel met de laagste dagprijs. Gebruiksdagen kunnen ook worden gebruikt om de gemiddelde dagdosering (PDD) van een geneesmiddel te bepalen. Het aantal gebruiksdagen per verstrekking komt binnenkort beschikbaar in SFK Select. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Anti-epileptica niet alleen bij epilepsie
Voor het eerst sinds jaren lagere stijging van aantal gebruikers
Ruim 410.000 personen gebruikten in 2016 een anti-epilepticum, terwijl er slechts 120.000 mensen zijn met actieve epilepsie. Dit wijst op een veel bredere therapeutische inzet van deze middelen. Pregabaline is hiervan het meest aansprekende voorbeeld, omdat artsen dit medicijn niet alleen inzetten bij epilepsie, maar ook bij neuropatische pijn en angststoornissen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Palliatieve sedatie vaker ingezet bij levenseinde
Palliatieve sedatie in thuissituatie bij meer dan één op de vijf sterfgevallen
Het aantal mensen in de thuissituatie dat voor hun overlijden palliatieve sedatie krijgt is in 2016 gestegen tot 32.500. De SFK concludeert dit op basis van verstrekkingen door openbare apotheken van midazolam, het middel van eerste keus in de KNMG-richtlijn Palliatieve sedatie. Dit is een stijging van 14.000 mensen ten opzichte van vijf jaar geleden. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Helft apotheekbezoekers maakt eigen risico vol
€ 1,7 miljard aan apotheekomzet onder eigen risico
De helft van de volwassen apotheekbezoekers maakte in 2016 het verplichte eigen risico vol. Afschaffing van het eigen risico zou betekenen dat 40% van de apotheekomzet binnen het basispakket weer onder de collectieve lasten zouden vallen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Overname leidt vooral tot minder formuleapotheken
Netto toename van dertien apotheken door minder sluitingen
Per januari van dit jaar zijn in Nederland 1994 openbare apotheken gevestigd. In 2016 kwamen er per saldo 13 apotheekvestigingen bij. Bij de overname van Mediq door Brocacef moest de nieuwe combinatie op last van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) afstand doen van 89 apotheken. Hierdoor zijn er nu beduidend minder formuleapotheken. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Apotheker adviseert over selectie van euthanatica
D66-Kamerlid Pia Dijkstra initieert wet ‘Waardig levenseinde’
In de initiatiefwet ‘Waardig levenseinde’ spelen apothekers officieel geen andere rol dan die van geneesmiddelverstrekkers. Wel worden ze nauw betrokken bij het opleiden van de zogeheten levenseindebegeleiders, zodat die voldoende kennis hebben over euthanatica. “Apothekers die meewerken zijn niet strafbaar, dat moet heel duidelijk zijn.” Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal apotheken in 25 jaar met een derde toegenomen
Deregulering en de komst van speciale apotheken dragen bij aan toename
In het oprichtingsjaar van de SFK – 1991 – waren er in Nederland bijna 1500 openbare apotheken. Inmiddels is dat aantal met ongeveer een derde toegenomen en zijn dat er nu bijna 2000. Dit lijkt een sterke toename, maar het geneesmiddelengebruik verdrievoudigde in deze periode. De apotheekvergoeding bleef achter bij de zorgvraag. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Groter beroep op patiënt bij betalen medicijnrekening
Boven-limiet-betalingen blijven ook na 2016 toenemen
Openbare apotheken verstrekten in 2016 voor € 190 miljoen aan receptplichtige geneesmiddelen die niet voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking komen. In 2015 was dat € 10 miljoen minder. Voor geneesmiddelen met een inkoopprijs boven de GVS-limiet betaalden de gebruikers vorig jaar € 39 miljoen in principe zelf, € 3 miljoen meer dan het jaar daarvoor. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Nieuwe cholesterolverlagers drijven medicijnkosten op
Sterkste kostenstijging in de afgelopen tien jaar
Openbare apotheken verstrekten in 2016 aan 2,1 miljoen mensen een cholesterolverlager. Ten opzichte van 2015 is dat een toename van 1,5%. Mede door de komst van nieuwe cholesterolverlagers en verschuivingen binnen de statines namen de geneesmiddelenkosten binnen deze groep met bijna 10% toe tot € 155 miljoen. Dat is de sterkste stijging in de afgelopen tien jaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Oudere polyfarmaciepatiënt betaalt tol pakketadvies
Bij bijna 100.000 personen bedragen de kosten € 150 of meer
Van de een miljoen Nederlanders die vitamines, mineralen of paracetamol slikken, maakt bijna 80% het eigen risico vol. Als deze middelen uit het pakket zouden gaan, verschuift € 47 miljoen aan kosten van de zorgverzekeraar naar de patiënt. Dit treft vooral de oudere polyfarmaciepatiënt. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Brexit leidt tot € 100 miljoen minder omzet in apotheken
Koersdaling Britse pond werkt door in lagere medicijnprijzen
De koersval van het Britse pond zal via de prijzenwet in 2017 leiden tot een bedrag van € 100 miljoen aan lagere apotheekomzet. Daarmee blijft de prijzenwet het belangrijkste instrument voor de overheid om de geneesmiddelenuitgaven te beperken. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aandeel nieuw generatie diabetesmiddelen is stabiel
Toename van het gebruik van SGLT2-remmers zet door
Het aandeel nieuwe generatie diabetesmiddelen binnen de orale antidiabetica is in 2016 nagenoeg gelijk aan dat in de jaren daarvoor. Dat geldt zowel voor gebruikers (9%) als voor kosten (68%). Het aantal gebruikers van de SGLT2-remmers is in 2016 verdubbeld ten opzichte van het jaar ervoor. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder overstappers bij hoge medicijnkosten
Aantal overstappers onder apotheekbezoekers dit jaar licht toegenomen
Mensen met hogere uitgaven aan geneesmiddelen wisselen minder vaak van verzekeraar. Bij apotheekbezoekers die in 2016 meer dan € 1000 uitgaven lag het overstappercentage ruim 40% lager dan bij mensen van wie de geneesmiddelenuitgaven onder de € 100 bleven. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Weer hoogste uitgaven voor luchtwegmiddel tiotropium
Grootste uitgavenstijging voor nieuwe combinatie bij hepatitis C
Voor het tweede jaar op rij is het astma/COPD-middel tiotropium koploper bij de pakketgeneesmiddelen met de hoogste uitgaven. Nieuw in de top 10 van 2016 – op plaats 5 – is de combinatie van sofosbuvir met ledipasvir, die wordt ingezet bij de behandeling van chronische hepatitis C. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Forse groei DOAC-gebruik zet ook dit jaar door
Toename nieuwe antistollingsmiddelen bedroeg in 2016 75%
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2016 75% meer DOAC’s dan in het jaar daarvoor. Gebruikscijfers over de eerste drie maanden van 2017 laten zien dat deze trend ook dit jaar doorzet. Door de verruiming van de vergoedingsvoorwaarden initiëren nu ook huisartsen in beperkte mate het gebruik van deze middelen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Driekwart van medicijnen generiek verstrekt
Ogenschijnlijke daling substitutiegraad in 2016 door omeprazol spécialité
Openbare apotheken verstrekten vorig jaar 231 miljoen keer een receptplichtig geneesmiddel dat tot het basispakket behoort. In 74,1% van de gevallen ging het daarbij om een generieke variant. In 2015 was dat nog 72,4%. De substitutiegraad daalde in 2016 door tijdelijke positionering van een generieke variant van omeprazol als spécialité. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Patiënten met astma/COPD gebruiken meest salbutamol
5% minder kosten aan astma/COPD-medicatie door salmeterol/fluticason
Openbare apotheken verstrekten in 2016 aan ongeveer 1,7 miljoen mensen een geneesmiddel voor astma/COPD. Dat zijn er vrijwel evenveel als in 2015. De kosten van de astma/COPD-medicatie namen in 2016 met 5% af tot € 325 miljoen. Deze daling kan in zijn geheel worden toegeschreven aan de combinatie salmeterol met fluticason. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal apothekersassistenten gedaald tot niveau van 2006
Meer automatisering leidt tot minder behoefte aan apothekersassistenten
Het aantal apothekersassistenten in dienst van Nederlandse openbare apotheken lag begin dit jaar op 15.697, het laagste niveau in ruim tien jaar. Het aantal ondersteunende medewerkers in dienst van apotheken piekte juist met 8203 personen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Antihistaminicaverstrekkingen typeren hooikoortsseizoen
Ieder voorjaar weer ander patroon in antihistaminicagebruik
Nederlandse apothekers verstrekten vorig jaar 4,5 miljoen keer een antihistaminicum op doktersrecept. Hoewel het merendeel van de verstrekkingen niet seizoensgebonden is, blijkt het verstrekkingenpatroon van de antihistaminica vooral door hooikoorts bepaald. Uit het beeld over de afgelopen jaren blijkt dat patroon van jaar tot jaar te verschillen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Typisch poliklinisch
Meest verstrekte geneesmiddelen in poliklinische apotheek in beeld gebracht
Capecitabine is het door poliklinische apotheken vaakst verstrekte middel dat valt onder het budget van de ziekenhuizen. Van de pakketgeneesmiddelen zijn osmotische laxantia op basis van macrogol en elektrolyten de meest verstrekte typische poliklinische geneesmiddelen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Lichte groei eerstejaars aan farmaceutische opleidingen
Aantal afgestudeerde apothekers in 2016 nagenoeg gelijk gebleven
Het aantal eerstejaars bachelorstudenten aan de farmaceutische opleidingen steeg in 2016 tot 647. Dat is het hoogste aantal ooit. In datzelfde jaar studeerden in Utrecht en Groningen 221 apothekers af, vier minder dan in 2015. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruik geneesmiddelen in tien jaar met bijna 40% gestegen
Uitgaven pakketgeneesmiddelen per persoon per jaar met 3% gedaald
Openbare apotheken verstrekten in 2016 38% meer pakketgeneesmiddelen dan in 2006. Desondanks waren de uitgaven in 2016 vrijwel gelijk aan die van tien jaar geleden. Per hoofd van de bevolking bedroeg de stijging van het geneesmiddelengebruik in die tien jaar 33%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Paracetamol het vaakst over the counter van apotheek
Handverkoop op naam draagt bij aan goede score kwaliteitsindicatoren
Ruim een kwart van de geneesmiddelen die apotheken in 2016 zonder recept verkochten betrof paracetamol. De tien meest verkochte geneesmiddelen zonder recept zijn samen goed voor bijna 60% van alle handverkooptransacties van geneesmiddelen in de apotheek. Neussprays met xylomethazoline hebben een aandeel van 10%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Stijging tariefinkomsten minder dan loonontwikkeling
De vraag naar farmaceutische zorg nam in 2016 beperkt toe
De gemiddelde Nederlandse openbare apotheek behaalde in 2016 een omzet van € 2,182 miljoen aan farmaceutische zorg die wordt vergoed uit het basispakket. Dat is 1,3% meer dan in 2015. De tariefinkomsten stegen met 0,6% tot € 648.000. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Voor het eerst minder antidepressivagebruikers
Antidepressivagebruik kent een maximum bij 50- tot 60-jarigen
Apothekers verstrekten in 2016 voor het eerst aan minder mensen een antidepressivum. Hiermee is mogelijk een einde gekomen aan de jarenlange groei van het aantal antidepressivagebruikers, dat zo’n 1,1, miljoen bedraagt. Er zijn opvallend minder gebruikers rond de 65 jaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Antibioticagebruik in zomer daalt al enige jaren gestaag
Alleen zomercijfers hanteren voor trend gebruik luchtwegantibiotica
Apothekers verstrekten in 2016 aan 4,0 miljoen mensen in totaal 6,8 miljoen keer een antibioticum voor orale toepassing. Zowel het aantal gebruikers als het aantal verstrekkingen is daarmee 2,6% lager dan in 2015, maar op ongeveer hetzelfde niveau als in 2014. Seizoensinvloeden spelen een grote rol bij de ontwikkelingen van deze cijfers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Uitgaven aan farmaceutische zorg stijgen in 2016 met 1,6%
Data en feiten met jaarcijfers over 2016 gepubliceerd
Openbare apotheken leverden vorig jaar voor € 4335 miljoen aan geneesmiddelen en farmaceutische zorg die behoren tot het basispakket van de zorgverzekering. Dit is € 69 miljoen meer dan in 2015 en komt neer op een stijging van 1,6%. Deze cijfers publiceert de SFK in de jaarlijkse uitgave Data en feiten. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
40% van voorschriften MDL-artsen is een laxans
Dure geneesmiddelen bepalen meer dan 70% van kosten aan ‘MDL’-medicijnen
Maag-darm-leverartsen behandelen aandoeningen van het maagdarmkanaal en van organen die functioneel daarop aansluiten, zoals lever, galwegen en alvleesklier. Bijna 40% van al hun recepten die door openbare apotheken worden afgehandeld, is een voorschrift voor een laxeermiddel. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Iets meer gebruikers van cholesterolverlagers
Naoorlogse geboortegolf van invloed op interpretatie cijfers
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2016 aan iets meer mensen een cholesterolverlager dan in het jaar daarvoor. Op een totaal van ongeveer twee miljoen mensen bedroeg de stijging ongeveer 15.000, wat neerkomt op 0,8%. De toename van het aantal gebruikers lijkt zich vooral voor te doen in de leeftijdscategorie van 70 tot en met 74 jaar, maar dat is een onjuiste interpretatie. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Toename in gebruik van methylfenidaat lijkt voorbij
Halfjaarcijfers tonen afname aantal gebruikers van methylfenidaat in 2017
Het aantal gebruikers van het ADHD-middel methylfenidaat is in 2016 weliswaar nog met een half procent gestegen, maar het aantal verstrekkingen steeg in 2016 voor het eerst niet, maar bleef gelijk. Het aantal gebruikers in de leeftijd van 6 tot en met 15 jaar is in 2016 met ruim 5% afgenomen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Opvallende afname van aantal NSAID-gebruikers
Aantal gebruikers maagmedicatie stijgt naar ruim drie miljoen
Nederlandse apothekers verstrekten in 2016 aan 3,1 miljoen mensen één keer of vaker een maagzuurremmer. Dit blijkt uit een telling van de SFK van het aantal gebruikers van geneesmiddelen op ATC3-groepsniveau. Op de tweede plaats komen met 2,7 miljoen gebruikers de NSAID's die pijnstillend en ontstekingsremmend werken. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Nierfunctie en andere labwaarden in de apotheek
Metformine meest gebruikte middel met risico bij verminderde nierfunctie
Nederlandse apothekers verstrekten in 2016 aan bijna driehonderdduizend 70-plussers het orale antidiabeticum metformine. Het is daarmee het meest in deze leeftijdsgroep gebruikte middel waarvan bij een verminderde nierfunctie de dosis moet worden aangepast. Nierfunctiewaarden moeten met apotheken worden gedeeld. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
€ 130 miljoen meer uitgaven aan medicijnen door 9% btw
Btw-verhoging kan leiden tot stijging jaarlijkse zorgpremie met € 10
In het regeerakkoord 2017-2021 Vertrouwen in de toekomst, dat vorige week werd gepresenteerd, wordt een stijging van het lage btw-tarief aangekondigd naar 9%. Nu is dat nog 6%. Omdat het lage btw-tarief ook voor geneesmiddelen geldt, zullen de jaarlijkse kosten van de farmaceutische zorg met minstens € 130 miljoen toenemen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Marktaandeel van Thyrax niet terug naar oude niveau
Thyrax Duotab na productieproblemen weer terug op Nederlandse markt
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2015 aan bijna 350.000 patiënten het schildklierhormoon Thyrax Duotab. Door leveringsproblemen moesten velen van hen in 2016 overstappen naar levothyroxine van een andere fabrikant. In het derde kwartaal van dit jaar was Thyrax weer beschikbaar, maar het marktaandeel herstelde nog niet. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gros erectiepilgebruikers is de 60 gepasseerd
Prijs erectiepil niet gerelateerd aan sterkte maar aan prijs per keer
Het aantal verstrekkingen van erectiepillen door openbare apotheken vertoont de laatste jaren een licht dalende trend en kwam in 2016 op ruim 285.000 uit. Het aantal gebruikers per duizend mannen is het hoogst in de leeftijdsgroep van 64 tot 73 jaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Uitgavestijging hiv-remmers door nieuwe middelen
Lichte daling aantal verstrekkingen in 2016
Nederlandse apotheken verstrekten vorig jaar 226.000 keer een hiv-remmer. Dat aantal ligt 2,7% onder het niveau van 2015. Toch namen de uitgaven aan hiv- remmers toe met 3,4% tot € 202 miljoen. Deze stijging kan volledig worden toegeschreven aan het toenemend gebruik van nieuwe hiv-middelen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Drieënhalf miljoen mensen per jaar een zalf of crème
ATC-codewijziging van belang voor FTO-module Eczeem van SFK
Openbare apotheken verstrekten in 2016 aan ongeveer 3,5 miljoen mensen minstens één keer een geneesmiddel voor toepassing op de huid, dat is opgenomen in het basispakket. In totaal ging het daarbij om 8,1 miljoen verstrekkingen. Dat is ongeveer 1% meer dan in 2015. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Jaarlijks 35.000 kopieën van recepten naar de Inspectie
IGJ en SFK werken samen aan vermindering administratieve lasten apotheken
Ieder jaar moeten apothekers ongeveer 35.000 kopieën van zogenoemde IMM-recepten opsturen naar de IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd), zodat de Inspectie daarop toezicht kan houden. KNMP en IGJ hebben de SFK gevraagd om te helpen deze administratieve last voor de apotheken te verminderen. Vanaf nu kunnen apothekers zich aanmelden. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder gebruikers Camcolit en Slow K na prijsverhoging
Vanwege bijbetaling wijkt deel van gebruikers uit naar ander middel
Farmaceutisch Nederland werd in de eerste maanden van 2017 opgeschrikt door een forse prijsverhoging van twee geneesmiddelen die bovendien leidde tot een bijbetaling. Het betrof Camcolit (lithium) en Slow K (kalium). Het aantal gebruikers van deze middelen is sindsdien met 40% respectievelijk 12% gedaald. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Per apotheek gemiddeld 341 verstrekkingen per dag
Verschillende afhandeling verstrekkingen verstoort traditioneel weekpatroon
Een apotheek verwerkt per dag gemiddeld 341 verstrekkingen. Dit aantal geldt voor alle soorten verstrekkingen, voor alle type apotheken en voor alle dagen in de week. Als de verschillende dagen worden onderscheiden, lopen de gemiddelden uiteen van 495 verstrekkingen per apotheek op maandag tot 17 op zondag. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Voorschrijfreden meest vastgelegd bij fluconazol
Inkijkje in vastgelegde redenen van voorschrijven
Met de Regeling Geneesmiddelenwet verplicht de overheid aan voorschrijvers om de reden van voorschrijven op het recept te vermelden bij 23 geneesmiddelen. Het blijkt dat van die middelen het antimycoticum fluconazol de meeste verstrekkingen met een voorschrijfreden heeft. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Sterke toename gebruik medicinale cannabisolie
Aantal verstrekkingen andere varianten van medicinale cannabis loopt terug
Nederlandse openbare apotheken verstrekken dit jaar naar verwachting 15% vaker dan in 2016 een geneesmiddel met medicinale cannabis. Dat is veel minder dan de stijging van 75% die SFK in 2016 noteerde. Het gebruik van olievarianten van medicinale cannabis neemt wel sterk toe, namelijk met 60%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.