Diclofenac meeste gebruikers, vitamine D3 grootste toename

De top 10 van pakketgeneesmiddelen met de meeste gebruikers is in 2016 nauwelijks gewijzigd. Op de eerste en tweede plaats staan, net als in 2015, de ontstekingsremmer diclofenac met ruim 1,2 miljoen gebruikers, en het antibioticum amoxicilline met bijna 1,2 miljoen gebruikers. Net als in 2015 daalde van diclofenac ook vorig jaar het aantal gebruikers. Het waren er 88.000 minder dan in 2015, waarmee diclofenac in 2016 het middel was met de grootste afname in het aantal gebruikers.

In lijn met het advies om naproxen voor te schrijven in plaats van diclofenac – vanwege cardiovasculaire bijwerkingen bij hoge doseringen – steeg het aantal gebruikers van het eerstgenoemd middel in 2016 met ruim 50.000 tot 700.000. Dit aantal blijft echter nog een stuk achter bij dat van diclofenac.

Colecalciferol grootste stijger

Pantoprazol is met 850.000 gebruikers de enige nieuwkomer in de top 10. Dit gaat ten koste van bloedplaatjes-aggregatieremmer acetylsalicylzuur, dat met 800.000 gebruikers net op plaats 11 komt. Net als in 2015 kent colecalciferol (vitamine D3) ook in 2016 de grootste toename van het gebruikersaantal. Het nam met 140.000 toe tot 960.000. Het al jaren toenemend aantal gebruikers van colecalciferol is het gevolg van de gewijzigde kijk op de behandeling van osteoporose, die eind 2012 is vastgelegd in de NHG-standaard Fractuurpreventie.

Het is echter de vraag of deze groei zich voortzet als de minister dit voorjaar besluit om het middel, conform het advies van het Zorginstituut
Nederland, uit het GVS te laten stromen. Tegelijkertijd neemt de minister een beslissing over het uitstromen van andere receptplichtige vitaminen, mineralen en paracetamol 1000mg. De SFK besteedde hier eerder aandacht aan in het Pharmaceutisch Weekblad in week 47 van 2016.

De lijst van geneesmiddelen met de meeste gebruikers zegt niets over de mate waarin de gebruikers het betreffende geneesmiddel gebruiken. Diclofenac en amoxicilline worden doorgaans kortdurend gebruikt met gemiddeld respectievelijk 33 en 10 standaarddagdoseringen (DDD) per gebruiker per jaar. Maagzuurremmer omeprazol wordt veelal chronisch gebruikt. Dit uit zich in een gemiddeld gebruik van 380 DDD’s per gebruiker per jaar.

Dat dit aantal uitkomt boven het aantal dagen in een jaar komt doordat de gemiddelde dagdosering hoger is dan de door de WHO vastgestelde standaarddagdosering. Dit is onder meer een gevolg van een verhoging van de adviesdosering nadat de WHO eenmaal de DDD heeft vastgesteld.
Op basis van volume is omeprazol met 444 miljoen DDD’s het meest gebruikte geneesmiddel in 2016.