Nieuwe cholesterolverlagers drijven medicijnkosten op

In 2016 heeft de minister van VWS drie nieuwe cholesterolverlagers tot het basispakket toegelaten. Vanaf 1 januari van vorig jaar werd lomitapide (Lojuxta) vergoed vanuit het basispakket. Later in het jaar kwamen daar twee middelen in een nieuwe klasse van cholesterolverlagers bij. Vanaf 1 april was dat evolocumab (Repatha) en vanaf 1 juni ook alirocumab (Praluent).

De omzet van deze drie middelen samen kwam in 2016 uit op € 5,2 miljoen. Dit bedrag is, net als alle bedragen op deze pagina, zonder de zorgvergoeding voor de apotheek. Die € 5,2 miljoen komt neer op een derde van de kostenstijging binnen de groep cholesterolverlagers in dat jaar. De minister heeft vanwege de hoge kosten voor alle drie de middelen onderhandse prijsafspraken met de fabrikanten gemaakt. Daardoor is het niet bekend hoe hoog de werkelijke kosten zijn.

Voor de vergoeding van deze middelen gelden aanvullende voorwaarden, waardoor naar verwachting jaarlijks maximaal 20.000 mensen in aanmerking komen voor de behandeling met deze cholesterolverlagers. De behandelingskosten zijn ongeveer € 6000 per patiënt per jaar, zodat de totale jaaruitgaven aan deze nieuwe klasse van cholesterolverlagers – zonder nadere prijsafspraken tussen de minister en de fabrikanten – zo’n € 120 miljoen zullen bedragen. Ter vergelijking: een behandeling met een statine kost gemiddeld nog geen € 50 per jaar.

Ezetimib

Door toename van het gebruik droeg ook ezetimib (al dan niet in vaste combinatie met een statine) in 2016 relatief sterk bij aan de stijging van de uitgaven aan cholesterolverlagers. De kosten aan ezetimib namen met € 4,7 miljoen toe tot € 57 miljoen. Hiermee zijn de kosten van ezetimib in de afgelopen tien jaar verdubbeld.

Alhoewel ezetimib al enige tijd geleden is geïntroduceerd (2003), wordt dit middel in vergelijking tot de statines wel tot de nieuwere cholesterolverlagers gerekend. Ezetimib remt de opname van cholesterol, terwijl statines de aanmaak van cholesterol remmen.

Statines

Ondanks de opkomst van nieuwe cholesterolverlagers blijven de statines nog steeds veruit het meest gebruikt. Ruim 95% van de 2,1 miljoen mensen die in 2016 een cholesterolverlager gebruikten, slikte een statine. Toch vonden in 2016 binnen de statines een aantal sterke verschuivingen plaats. Het aantal gebruikers van atorvastatine of rosuvastatine nam elk met 7% toe. Deze groei vertaalde zich bij rosuvastatine in een toename van de uitgaven met 9% (+ € 5,8 miljoen). In 2017 zullen de kosten voor rosuvastatine hoogstwaarschijnlijk lager uitvallen omdat in de loop van dit jaar het patent verloopt. De toename van het aantal gebruikers van rosuvastatine en atorvastatine betreft vooral mensen die eerst met simvastatine zijn gestart.