Opvallende afname van aantal NSAID-gebruikers
Aantal gebruikers maagmedicatie stijgt naar ruim drie miljoen
Deze twee geneesmiddelgroepen kenden in 2016 de meeste gebruikers. Ook in 2012, het jaar waarover de SFK voor het laatst rapporteerde over het aantal geneesmiddelgebruikers op dit groepsniveau, telden deze twee groepen de meeste gebruikers. Het verschil is echter dat toen de lijst nog werd aangevoerd door de NSAID's met bijna 3,1 miljoen gebruikers. Dat betekent een daling met 400.000 mensen.
Overigens zijn er niet alleen minder gebruikers van NSAID's, maar vallen ook de wijzigingen in het aantal gebruikers van de onderliggende geneesmiddelen op. Zo is het aantal gebruikers van diclofenac in de afgelopen vier jaar met ruim een half miljoen sterk gedaald. In lijn met het advies om – vanwege cardiovasculaire bijwerkingen bij hoge doseringen – naproxen voor te schrijven in plaats van diclofenac, is het aantal gebruikers van naproxen in dezelfde periode gestegen met bijna 300.000. Van de derde veel gebruikte NSAID, ibuprofen, is het aantal gebruikers in vier jaar tijd gedaald met zo’n 150.000.
ATC-systeem
Voor de indeling van geneesmiddelgroepen wordt het ATC-classificatiesysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie who gebruikt. ATC staat voor anatomisch-therapeutisch-chemisch. Het classificatiesysteem kent vijf hiërarchische niveaus. Op derde niveau (ATC3) zijn de geneesmiddelgroepen samengebracht die functioneel min of meer een eenheid vormen. Bij de meer gedetailleerde ATC4- en ATC5-niveaus worden geneesmiddelen chemisch onderscheiden. Op ATC4-niveau hebben de middelen een globale chemisch structuur gemeen, terwijl de chemische structuur op ATC5-niveau (werkzame stof) uniek is.
Maagzuurremmers
Zo bestaat de groep maagzuuremmers (ATC3 = A02B) uit drie subgroepen die ieder de maagzuur-productie op een andere manier remmen. Het meest gebruikt zijn de protonpompremmers, met omeprazol als meest toegepaste vertegenwoordiger, en de antihistaminica van het H2-type met ranitidine als voorbeeld.
Van de 3,1 miljoen mensen die in 2016 een maagzuurremmer gebruikten, een stijging van 200.000 ten opzichte van 2012, slikte het overgrote deel, drie miljoen, een protonpompremmer. De meest gebruikte protonpompremmer omeprazol had vorig jaar 1,6 miljoen gebruikers, daarna komt pantoprazol, met 1,1 miljoen gebruikers.
Door beperkende voorwaarden bij de vergoeding van maagzuurremmers betaalde in 2016 ongeveer een kwart van de 3,1 miljoen gebruikers het maagmiddel zelf, omdat ze het middel niet langdurig hoeven te gebruiken. Ongeveer twee derde van de gebruikers kreeg alle maagbescherming vergoed. Een tiende deel betaalde de eerste verstrekking(en) zelf en kreeg de volgende wel vergoed.
