Toename in gebruik van methylfenidaat lijkt voorbij

Nederlandse apotheken verstrekten in 2016 aan 230.000 personen één keer of vaker het ADHD-geneesmiddel methylfenidaat (Ritalin, Concerta). Dat zijn er duizend meer dan het jaar daarvoor, een zeer beperkte groei van ‘maar’ een half procent. Zo’n tien jaar geleden nam het aantal gebruikers van methylfenidaat nog toe met ongeveer 20% per jaar. Sindsdien is de jaarlijkse procentuele groei steeds kleiner geworden.

Naast methylfenidaat, het meest gebruikte ADHD-middel, is in 2016 aan 33.000 personen dexamfetamine verstrekt. Dat zijn er ruim 3000 meer dan in het jaar ervoor, een toename van 10%. Aan zo’n 6000 mensen is in 2016 het ADHD-middel atomoxetine (Strattera) verstrekt. Dit middel kent al sinds 2013 een daling in het aantal gebruikers.

Daling in 2017

De sterk afgenomen groei van het aantal gebruikers van methylfenidaat wordt grotendeels bepaald door de jongere leeftijdscategorie. Wellicht is dat het gevolg van de (media)aandacht in de afgelopen jaren voor het voorschrijven van deze medicatie bij kinderen. Van de 230.000 methylfenidaat-gebruikers hadden er 94.000 een leeftijd van 6 tot en met 15 jaar. Dit zijn er 5000 – oftewel 5% – minder dan in 2015, toen het aantal jonge gebruikers van methylfenidaat voor het eerst afnam, met 2,5%. Dat het overall-aantal gebruikers van methylfenidaat in 2016 toch nog licht is gestegen komt door de gebruikers die ouder zijn dan 16 jaar. Hun aantal is met zo’n 7000 toegenomen.

Aan de lichte stijging van het aantal gebruikers van methylfenidaat lijkt een einde te komen. Uit de verstrekkingscijfers van de apotheken blijkt namelijk dat het aantal gebruikers van methylfenidaat in het jaar dat loopt van juli 2016 tot en met juni 2017 met zo’n 2% is afgenomen.

Ook andere maten, zoals het aantal verstrekkingen en de totale door apothekers verstrekte hoeveelheid uitgedrukt in standaarddagdoseringen (DDD), wijzen op minder gebruik van methylfenidaat. Het totaal aantal verstrekkingen in het kalenderjaar 2016 is ten opzichte van een jaar eerder voor het eerst niet gestegen, maar gelijk gebleven. In de periode juli 2016 tot en met juni 2017 is het aantal gedaald, met een kleine procent ten opzichte van 2016. Het aantal verstrekte DDD’s nam in 2016 nog met 3% toe, maar in de periode juli 2016 tot en met juni 2017 bleef het in vergelijking met 2016 gelijk.

Dexamfetamine

Voor dexamfetamine worden in 2017, als de trend van de eerste helft van dit jaar zich in de tweede helft van 2017 voortzet, voor het eerst minder gebruikers geteld dan in 2016. Mogelijk is dat zo’n 3%. Ook hier lopen de jongeren voorop. In de leeftijdscategorie 6 tot en met 15-jarigen is het aantal gebruikers van dexamfetamine al in 2016 voor het eerst niet gestegen, maar gelijk gebleven.

Aantal gebruikers methylfenidaat (alle leeftijden en groep van 6 tot en met 15 jaar).