Laxeermiddel met macrogol meeste gebruikers in 2017
Ontstekingsremmer diclofenac voor het eerst in jaren koploper af
Voor het eerst sinds 2012 is er een andere nummer één op de lijst van geneesmiddelen (op ATC5-niveau) met de meeste gebruikers binnen het basispakket. Tot vorig jaar was dat pijnstiller en ontstekingsremmer diclofenac. In 2017 heeft het laxeermiddel op basis van een combinatie met macrogol diclofenac van de troon gestoten. Macrogol, in combinatie met elektrolyten, wordt toegepast bij obstipatie en ter lediging van de darm ten behoeve van darmonderzoek.
Openbare apotheken verstrekten in 2017 zo’n middel aan 1,23 miljoen personen, een stijging van 7,5%. Het gebruik van deze macrogolcombinaties neemt de laatste jaren sterk toe. Ten opzichte van tien jaar geleden is het aantal gebruikers verdubbeld. Hiervoor is geen eenduidige verklaring, maar waarschijnlijk houdt dit onder meer verband met de vergrijzing in combinatie met de naoorlogse geboortegolf. Hierdoor behoren nu meer mensen tot de leeftijdscategorie met naar verhouding de meeste gebruikers van laxeermiddelen. Mogelijk heeft deze groei ook te maken met het meer consequent toepassen van laxantia bij patiënten met een risico op obstipatie, bijvoorbeeld bij het gebruik van opioïde. Tot slot draagt mogelijk ook het in 2014 door de overheid gestarte bevolkingsonderzoek darmkanker bij aan de toename. Bij een eerste positieve thuistest is nader onderzoek nodig, waarvoor de darm met een laxans geledigd moet worden.
Toename gebruikers
Hoewel het aantal gebruikers van macrogolcombinaties een forse stijging laat zien, is in 2017 het aantal gebruikers van zowel pantoprazol (maagbeschermer) als van colecalciferol (vitamine D3 bij botontkalking) sterker toegenomen: beide met ongeveer 95.000 gebruikers. Andere geneesmiddelen met stijgende gebruikersaantallen zijn omeprazol en de indifferente dermatica.
Het antibioticum amoxicilline kende binnen de top 10 de grootste afname van het aantal gebruikers: zo’n 80.000. De SFK meldde eerder – PW 2017, editie 33/34 – dat het aantal gebruikers van penicillines per jaar vooral varieert door sterk wisselende aantallen gebruikers in de wintermaanden. Zowel in het eerste als in het laatste kwartaal van 2017 waren de aantallen gebruikers van amoxicilline veel kleiner dan de aantallen in dezelfde perioden van 2016.
Buiten pakket
Twee middelen in de top 10 worden onder voorwaarden vergoed. Het blijkt dat er in 2017 nog eens bijna 400.000 mensen omeprazol gebruikten die het middel zelf moesten betalen omdat ze niet aan de voorwaarden voor vergoeding voldeden. Datzelfde geldt voor 300.000 gebruikers van pantoprazol. Voor anticonceptiepilgebruikers (niet in de top 10) geldt dat ongeveer 900.000 gebruikers niet aan de voorwaarden voor vergoeding voldeden, tegen 300.000 voor wie dat wel gold.