Piek in laxansgebruik door landelijke darmonderzoek

Het bevolkingsonderzoek darmkanker is in 2014 geleidelijk van start gegaan. Bij het onderzoek worden uiteindelijk alle personen in de leeftijd van 55 tot en met 75 jaar iedere twee jaar opgeroepen. In het eerste jaar is het onderzoek begonnen met het oproepen van vijf jaargangen (bron: Uitnodigingsoverzicht RIVM). Dit jaar (2018) zullen voor het eerst het maximumaantal van elf jaargangen worden uitgenodigd: de mensen die geboren zijn in de oneven jaren van 1943 tot en met 1963, in totaal ruim 2,2 miljoen mensen. Volgend jaar zijn dat de mensen die geboren zijn in de even jaren van 1944 tot en met 1964. Dit schema schuift zo ieder jaar op.

Mensen krijgen een zelf-afnametest thuisgestuurd. Vervolgens worden de mensen met een positieve score op bloed in de ontlasting opgeroepen voor een coloscopie, een inwendig kijkonderzoek. Voor dat onderzoek is het nodig dat de darm helemaal schoon en leeg is. Dit gebeurt met een laxeermiddel dat door apotheken wordt verstrekt.

Meer gebruikers

De SFK publiceerde twee weken geleden dat in 2017 laxeermiddelen bestaande uit een combinatie van macrogol (A06AD) de meeste gebruikers kenden. Hun aantal bedroeg 1,2 miljoen en was ten opzichte van 2016 gestegen met 7,5%. Als een van de mogelijke oorzaken van deze stijging noemde de SFK toen het bevolkingsonderzoek darmkanker. Dat was aanleiding om eens nader te bekijken of uit de verstrekkingscijfers van deze macrogolcombinaties een relatie met het bevolkingsonderzoek kon worden gelegd.

Voor het bevolkingsonderzoek werden in 2017 tien jaargangen uitgenodigd. Voor de tweede keer – na in 2015 ook te zijn uitgenodigd – deden de mensen mee die zijn geboren in de jaren 1946, 1948, 1950, 1952 en 1954. Mensen die geboren zijn in 1942, 1944, 1956, 1958 en 1960 zijn voor de eerste keer opgeroepen. In totaal gaat het om 2,0 miljoen mensen.

Uit cijfers van de SFK blijkt dat het laxansgebruik van 24.000 mensen uit deze groep is toe te schrijven aan het darmonderzoek. Het aantal mensen dat in 2017 een laxeermiddel heeft gebruikt en geboren is in de genoemde jaren, is relatief groter dan het aantal dat niet in die jaren is geboren. Daarbij blijkt ook een verschil tussen de mensen die voor de eerste en tweede keer zijn opgeroepen.

Onder de jaargangen die voor het eerst deelnamen kregen gemiddeld negentien mensen per duizend inwoners meer dan ‘normaal’ een laxans. Bij de twee oudste jaargangen blijken dat er zelfs gemiddeld 23 per duizend meer te zijn. Onder de jaargangen van de mensen die voor de tweede keer zijn uitgenodigd, bleken gemiddeld bijna zes mensen per duizend meer dan normaal een laxans te hebben gebruikt.