2019
Apotheken verstrekken 7% minder medicinale cannabis
Gebruik medicinale cannabisolie neemt nog wel enigzins toe
Nederlandse apotheken verstrekten in het afgelopen jaar 49.500 keer medicinale cannabis. Dat is ongeveer 7% minder dan het aantal van 53.300 in 2017. Het aantal keer dat cannabis in gedroogde vorm door apotheken werd afgeleverd nam sterk af. Het gebruik van medicinale cannabisolie nam nog wel toe. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
PrEP-pil krijgt voet aan de grond in Nederland
Generieke varianten maken PrEP-behandeling goedkoper voor gebruikers
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2018 aan bijna drieduizend mensen minimaal één keer de PrEP-pil, blijkt uit gegevens van de SFK. PrEP staat voor Pre-Expositie Profylaxe. Door voorafgaand aan risicovol contact PrEP toe te passen, kan een hiv-infectie worden voorkomen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Voor het eerst minder gebruikers omeprazol
Laxeermiddel met macrogol voert opnieuw lijst meeste gebruikers
Apotheken verstrekten in 2018 aan 1,2 miljoen mensen een laxeermiddel bestaande uit combinaties met macrogol. Het was daarmee opnieuw het pakketgeneesmiddel met de meeste gebruikers. Van omeprazol is het aantal gebruikers voor het eerst afgenomen, met ruim 100.000 gebruikers. Colecalciferol (vitamine D3) ziet het aantal gebruikers blijven toenemen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Sterkere daling aantal jonge gebruikers methylfenidaat
Daling gebruik methylfenidaat bij overige leeftijden blijft achter
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2018 aan 206.000 personen methylfenidaat. Dat zijn 3,7% gebruikers minder dan in 2017. Voor deze daling zijn vooral de jonge gebruikers verantwoordelijk. Hun aantal nam met 7,8% af, anderhalf keer zoveel als in 2017. De daling voor de overige leeftijden bedroeg slechts 1%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicijngebruik per hoofd bevolking gelijk gebleven
Ondanks toename van hoeveelheid verstrekte geneesmiddelen met half procent
Openbare apotheken verstrekten in 2018 binnen het basispakket gemiddeld vrijwel evenveel geneesmiddelen per hoofd van de bevolking als in 2017, ondanks beperkte toename van de totale hoeveelheid verstrekte geneesmiddelen met een half procent. Het geneesmiddelgebruik per 70-plusser nam sterk af. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Amoxicilline meest gebruikt onder kinderen tot 10 jaar
Dermatica met antibacterieel fusidinezuur op één na meeste gebruikers in 2018
Nederlandse apothekers verstrekten in 2018 het antibioticum amoxicilline aan 231.000 kinderen in de leeftijd tot 10 jaar. Daarmee is amoxicilline het geneesmiddel met de meeste gebruikers bij kinderen in die leeftijdsgroep. Verhoudingsgewijs kent het laxeermiddel macrogol de meeste gebruikers onder de 10 jaar. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Opnieuw € 25 miljoen minder aan astma-COPD-medicatie
Minder kosten bij gelijkblijvend aantal gebruikers van inhalatiemedicatie
Openbare apotheken verstrekten in 2018 aan 1,56 miljoen mensen inhalatiemedicatie voor astma en COPD. Dat zijn er vrijwel evenveel als in 2017. De daarmee gepaard gaande kosten zijn vorig jaar echter met € 25 miljoen afgenomen. De kostendaling komt vrijwel volledig voor rekening van tiotropium en de combinatie van salmeterol met fluticason. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Miljoen verstrekkingen minder van hulpmiddelen in apotheek
Daling vooral bij hulpmiddelen voor verzekerden van grote zorgverzekeraars
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 ongeveer 6,3 miljoen keer een product dat tot de categorie hulpmiddelen behoort. Dat aantal is ongeveer 1 miljoen kleiner dan in 2017 en zelfs 4,9 miljoen minder dan in 2009. Gemiddeld verstrekte een apotheek vorig jaar 2200 keer een hulpmiddel. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
92% apotheken gelieerd aan een keten of formule
Aantal apotheken buiten keten- of formuleverband neemt af
Per januari van dit jaar zijn in Nederland 1996 openbare apotheken gevestigd. Zowel het aantal apotheken in eigendom van ketens als het aantal zelfstandige apotheken dat is aangesloten bij een formule liet vorig jaar een toename zien. 92% van de apotheken is verbonden aan een keten of een formule. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Daling aantal gebruikers van antidiabetica met 3%
Gebruik nieuwe generatie non-insuline antidiabetica neemt wel toe
Openbare apotheken verstrekten in 2018 aan 835.000 mensen diabetesmedicatie. Dat zijn er bijna 25.000 minder (-3%) dan in 2017. De daarmee gepaard gaande kosten daalden minder: met bijna een half procent tot € 228 miljoen. Het aantal gebruikers van de nieuwe generatie diabetes type 2-middelen blijft toenemen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Ruim 200 miljoen euro zelf betaald voor medicijnen
Eigen bijdragen krijgen vanaf dit jaar ander karakter door maximering
Openbare apotheken verstrekten in 2018 voor € 173 miljoen aan receptplichtige geneesmiddelen die niet uit het basispakket werden vergoed. Dat is € 5 miljoen minder dan in 2017. Aan eigen bijdragen moesten apotheken vorig jaar ongeveer € 43 miljoen innen, bijna evenveel als in 2017. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal oxycodongebruikers vrijwel ongewijzigd in 2018
Mogelijk is het gebruik van oxycodon over het hoogtepunt heen
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 aan 485.000 mensen oxycodon. Dat aantal is vrijwel gelijk aan dat in 2017. Dat is opvallend, omdat de laatste jaren een forse stijging te zien was in de ontwikkeling van het aantal gebruikers van oxycodon. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Anticonceptiepil op rantsoen door tekort
Door schaarste moesten pilgebruiksters vaker naar apotheek
Door productieproblemen bij twee fabrieken werd Nederland in de zomer van 2018 geconfronteerd met schaarste aan de meest gebruikte anticonceptiepil. Apotheken verstrekten minder pillen per keer, waardoor gebruiksters gemiddeld vaker naar de apotheek moesten. Het aantal gebruiksters nam in 2018 af met 3%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Helft benzo-gebruikers krijgt hooguit twee verstrekkingen
Gebruik van langwerkende benzodiazepines neemt gestaag af
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 aan ongeveer 1,4 miljoen mensen een geneesmiddel uit de groep benzodiazepines. Aan de helft van de gebruikers van benzodiazepines deden ze dat niet meer dan twee keer. Het gebruik van langwerkende benzodiazepines is in de afgelopen tien jaar gestaag gedaald. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Verdere toename aantal apotheekmedewerkers
Meer apotheekmedewerkers met gemiddeld iets langere werkweek
In totaal waren begin 2018 volgens opgave van het Pensioenfonds Medewerkers Apotheken (PMA) 24.750 apothekersassistenten en andere ondersteunende medewerkers in dienst van openbare apotheken. Dat waren er 714 meer dan het jaar daarvoor (+3,0%). Door een gemiddeld iets langere werkweek groeide het gemiddeld aantal fte’s per apotheek met 3,6%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Vooral eind-twintigers naar andere zorgverzekeraar
5,3% van medicijngebruikers kiest nieuwe zorgverzekeraar bij jaarwisseling
Rond de jaarwisseling 2018-2019 wisselden 5,3% van de medicijngebruikers van verzekeraar. Dit is iets meer dan vorig jaar, toen dat aandeel 5,1% was. Eind-twintigers stapten naar verhouding het meest over. De dominantie van de grootste zorgverzekeraar in de regio neemt licht af. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Generieke middelen in halfjaar 5,5% duurder
Prijspeil geneesmiddelen daalt nog wel door prijsdalingen spécialités
De prijzen van receptgeneesmiddelen binnen het basispakket zijn per 1 april gemiddeld met ongeveer 0,2% gedaald ten opzichte van de maand ervoor. Deze daling is gelijk aan die in het afgelopen halfjaar waarin het prijspeil van generieke geneesmiddelen en van spécialités tegengestelde ontwikkelingen hebben ondergaan. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
In tien jaar een kwart meer aan CVRM-geneesmiddelen
Ondanks toename is het gemiddeld gebruik vrijwel gelijk gebleven
Openbare apotheken verstrekten in 2018 aan ongeveer 4 miljoen mensen een geneesmiddel dat wordt gebruikt ten behoeve van cardiovasculair risicomanagement (CVRM). In totaal kregen deze mensen 3,3 miljard standaarddagdoseringen van deze middelen verstrekt. Dat is ongeveer een kwart meer dan tien jaar geleden. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Na pakketmaatregel betaalt ruim 40% paracetamol zelf
Paracetamol 1000 mg sinds 1 janauri 2019 niet meer vergoed uit basispakket
Van paracetamol is een variant met een sterkte van 1000 mg geregistreerd voor de aandoening artrose. Tot en met 2018 werd deze variant vanuit de basisverzekering vergoed. Van minimaal 40% van de gebruikers ziet de SFK dat ze de paracetamol trouw zijn gebleven en het middel zelf betalen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hoogste uitgaven in 2018 aan middel taaislijmziekte
Vier nieuwkomers in de top 10 van geneesmiddelen met de hoogste uitgaven
Het combinatiemiddel ivacaftor met lumacaftor (Orkambi) dat bij taaislijmziekte (cystic fibrose) wordt toegepast, is per 1 november 2017 toegelaten tot het verzekerde pakket. De uitgaven aan dit middel bedroegen in de laatste twee maanden van dat jaar bijna € 6 miljoen. In geheel 2018 ging het om € 72 miljoen. Daarmee is dit middel het geneesmiddel met de hoogste uitgaven binnen het basispakket in 2018. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Erectiepillen meest verstrekt rond de pensioenleeftijd
Aantal afgeleverde erectiemiddelen in 2018 structureel lager dan in 2012
Het aantal verstrekte erectiemiddelen lag in 2018 8,4% onder het niveau van 2012. Vooral de grootste gebruikersgroep, mannen van 65 tot en met 71 jaar, liet een sterke daling in aantal verstrekkingen zien. Door het gebruik van vooral generiek sildenafil zijn de kosten aan erectiemiddelen veel harder gedaald dan de afname in aantal verstrekkingen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Niet eerder zo veel eerstejaarsstudenten
Iets meer apothekers afgestudeerd vergeleken met vorig jaar
Het aantal eerstejaarsstudenten dat eind 2018 stond ingeschreven aan de bacheloropleidingen voor de (bio-) farmaceutische wetenschappen in Utrecht, Groningen en Leiden bedroeg 658. Dat is bijna 10% meer dan eind 2017. 193 apothekers studeerden in 2018 af, 18 meer dan in 2017. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aandeel merkloze medicijnen in 2018 wederom toegenomen
Nieuwe introducties maken behandeling met generieke middelen gemiddeld duurder
Opnieuw steeg in 2018 het aandeel van verstrekkingen met generieke middelen. Bijna 78% van alle verstrekkingen door openbare apotheken van receptplichtige geneesmiddelen uit het basispakket, betrof een generiek middel. In 2017 was dat iets minder dan 76%. De kosten van een maand behandelen met een generiek middel namen in 2018 toe tot € 2,88. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Bijna 60% kinderen minimaal één verstrekking per jaar
Onder de jongste en oudste kinderen de meeste geneesmiddelgebruikers
Openbare apotheken verstrekten in 2018 aan 1,8 miljoen kinderen in de leeftijd tot 18 jaar minimaal één keer een geneesmiddel dat uit het basispakket werd vergoed. In totaal gebeurde dat 7,1 miljoen keer. Onder de jongsten en oudsten in deze leeftijdsgroep is het aandeel dat een geneesmiddel gebruikte het grootst: meer dan 60%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tariefinkomsten blijven ver achter bij loonkosten zorg
Andere zorgsectoren beter gecompenseerd uit tarieven dan apotheken
De gemiddelde openbare apotheek zag in 2018 de omzet aan farmaceutische zorg uit het basispakket met 0,8% stijgen naar bijna € 2,23 miljoen. Het deel bedoeld voor vergoeding van zorgactiviteiten nam weliswaar toe met 0,9%, maar dat is maar een derde van de loonkosten-compensatie elders in de zorg. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Apotheken scoren beter op nortriptyline-indicator
Gebruik antidepressiva onder ouderen vertoont verder stabiel beeld
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 aan ruim een miljoen mensen een antidepressivum. Van hen zijn er 150.000 ouder dan 75 jaar. In deze leeftijdsgroep gebruikt één op de negen mensen een antidepressivum. Hoewel amitriptyline de meeste gebruikers kent, wint voorkeursmiddel nortriptyline terrein. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
80% recepten in apotheek komt uit pen van huisarts
Bijna 17% afkomstig van specialist en 3% van overige voorschrijvers
Vier op de vijf recepten op basis waarvan openbare apotheken in 2018 een receptplichtig geneesmiddel uit het basispakket verstrekten, waren afkomstig van een huisarts. Het specialisme Interne Geneeskunde voert de lijst aan van specialismes met de meeste geneesmiddelenverstrekkingen in de openbare apotheek. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
246 miljoen verpakkingen ingekocht door apotheken
Gemiddeld iets meer dan één verpakking per verstrekking
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 gezamenlijk 232 miljoen keer een receptplichtig geneesmiddel. Daarvoor waren 246 miljoen handelsverpakkingen nodig. Dat komt per verstrekking gemiddeld uit op 1,06 verpakkingen. Zonder de verstrekkingen in weekmedicatierollen bestaat de gemiddelde verstrekking uit 1,67 verpakkingen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Uitgaven aan farmaceutische zorg stegen in 2018 met 1,1%
Beperkte toename uitgaven betekent opnieuw meevaller voor de overheid
De uitgaven aan de farmaceutische zorg binnen het basispakket die via de openbare apotheken is geleverd, stegen in 2018 met € 47 miljoen tot € 4438 miljoen. Dat is een stijging van 1,1% ten opzichte van het jaar daarvoor. Deze cijfers publiceert de SFK in de jaarlijkse uitgave Data en feiten.
Weesgeneesmiddelenbeleid in Europa werpt vruchten af
Cijfers laten gebruikstoename zien van medicatie voor zeldzame aandoeningen
Openbare apotheken verstrekten in 2018 bijna 40.000 maal een weesgeneesmiddel dat werd vergoed uit het basispakket. Dat is ruim 13% meer dan in 2017. De daarmee gepaard gaande uitgaven bedroegen in 2018 € 106 miljoen. Het gebruik van weesgeneesmiddelen laat een stijgende lijn zien, mede ten gevolge van Europese stimuleringsmaatregelen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Anticoagulantia: DOAC blijft terrein winnen op VKA
Ruim helft gebruikers orale anticoagulantia slikt inmiddels een DOAC
Het gebruik van direct werkende orale anticoagulantia (DOAC) is sinds hun introductie ongeveer tien jaar geleden gestaag gestegen. Dit gaat ten koste van de al vele decennia toegepaste ‘bloedverdunners’ van het type vitamine-K-antagonisten (VKA). 53% van de gebruikers van orale anticoagulantia slikt inmiddels een DOAC. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Jonge kinderen vooral lokaal werkende geneesmiddelen
Penicilline-antibiotica vormen uitzondering: veel gebruikt, niet lokaal
In de leeftijdscategorie tot en met 2 jaar en in die van 3 tot en met 12 jaar tellen de penicilline-antibiotica de meeste gebruikers. In de groep van 13 tot en met 17 jaar komt de anticonceptiepil die eer toe. In de eerstgenoemde leeftijdscategorieën zijn het vooral lokaalwerkende geneesmiddelen die de meeste gebruikers hebben. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Apotheken verstrekten vorig jaar 350.000 vaccins
Verstrekkingen meningokokkenvaccin via apotheek over hoogtepunt heen
Apotheken verstrekten vorig jaar 350.000 keer een vaccin, 95.000 meer dan in 2017, maar 165.000 minder dan in 2008. Ruim een derde van de verstrekkingen vorig jaar betrof het tetanusvaccin. Het aantal verstrekkingen van het meningokokkenvaccin kwam in 2018 uit op 53.000. Een aantal dat in 2019 waarschijnlijk niet wordt gehaald. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aandeel apotheekbezoekers met intensieve zorg naar 14%
Rapport onderscheidt incidentele, chronische en zorgintensieve patiënten
Het aantal mensen dat chronisch vijf of meer geneesmiddelen gebruikt is in 2018 opgelopen tot één op de zeven apotheekbezoekers. Toenemende vergrijzing en langer thuis wonen liggen aan deze groei ten grondslag. Maagzuurremmers, cholesterolverlagers en antithrombotica worden door deze patiënten het meest gebruikt. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Prijsdalingen oktober goed voor € 12 miljoen per jaar
Wet geneesmiddelenprijzen draagt bij aan daling van prijsindex met 0,4%
De prijzen van receptplichtige geneesmiddelen binnen het basispakket namen per 1 oktober met gemiddeld 0,4% af in vergelijking met de maand ervoor. Dat is in 2019 tot dusver de sterkste daling in een maand. De prijsdaling van het antikankermiddel pegfilgrastim – die onder druk van de WGP tot stand kwam – draagt het meeste bij aan de besparing. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tandartsen schrijven vooral antibiotica en NSAID’s voor
Ruim 40% geneesmiddelen tegelijkertijd met één of meer andere voorgeschreven
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 bijna 1 miljoen keer een geneesmiddel op voorschrift van een mondzorgverlener. Hieronder worden tandartsen, kaakchirurgen en orthodontisten verstaan. De tandartsen schreven daarvan 67% van de recepten uit, de kaakchirurgen 31% en de orthodontisten 2%. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Methotrexaat meest door specialist begeleide middel
Onderzoek geneesmiddelgroepen met meer dan 10 miljoen verstrekte DDD’s
Van de veelgebruikte geneesmiddelen vindt bij methotrexaat de begeleiding het meest door specialisten plaats. Aan de andere kant van het spectrum hebben specialisten de minste bemoeienis met het voorschrijven van de anticonceptiepil. De SFK vergelijkt de voorschrijvers van eerste uitgiften met voorschrijvers van de herhaalmedicatie. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Na pakketmaatregel 7% minder gebruikers van vitamine D3
Ondanks minder gebruikers nemen de uitgaven aan vitamine D3 toe
Voor het eerst sinds de publicatie van de NHG-Standaard Fractuurpreventie daalt het aantal gebruikers van vitamine D3. Deze daling vindt plaats na de pakket-maatregel per 1 januari 2019 waarbij onder meer een aantal geneesmiddelen met vitamine D3 uit het pakket zijn uitgestroomd. Het afnemend aantal gebruikers gaat evenwel gepaard met hogere uitgaven. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tamsulosine meest toegepaste middel bij mictieproblemen
Een op de vijf 70-plus-mannen gebruikt een geneesmiddel voor plasklachten
Met het stijgen van de leeftijd neemt het aantal mannen met mictieproblemen, ofwel plasproblemen, toe. Het gaat hierbij om klachten als vaker plassen, een zwakkere straal, urineverlies en nadruppelen. Openbare apotheken verstrekten in 2018 aan ongeveer 330.000 mannen een geneesmiddel bedoeld voor die klachten. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicatierollen steeds vaker voor twee weken
Lichte stijging aantal mensen met medicatie in individuele distributievormen
Apotheken kunnen pas sinds vijf jaar bij de declaratie onderscheid maken tussen medicatierollen voor periodes van één, twee of drie weken. Het aantal verstrekkingen van geneesmiddelen in medicatierollen nam daarna af. De totale hoeveelheid geneesmiddelen die in die rollen wordt verstrekt, blijft wel toenemen. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Groei lijkt over in markt protonpompremmers
Een derde van gebruikers protonpompremmers betaalt gemiddeld € 16 zelf
Apotheken verstrekten in 2018 aan ongeveer 2,8 miljoen mensen één keer of vaker een protonpomp-remmer. Daarmee is het aantal gebruikers al enkele jaren vrijwel onveranderd. Ook de totale hoeveelheid die apotheken aan protonpompremmers verstrekten, bevindt zich al enige jaren op ongeveer hetzelfde niveau. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
€ 25 miljoen minder aan cholesterolverlagers
Patentverloop ezetimib nog effectief in 2019, van rosuvastatine niet meer
Per jaar verstrekken openbare apotheken aan ongeveer 2 miljoen mensen een cholesterolverlager. Op basis van cijfers over de eerste tien maanden van dit jaar komen de kosten van deze groep middelen over heel 2019 naar verwachting uit op € 125 miljoen. Dat is € 25 miljoen minder dan in 2018 en € 65 miljoen minder dan in 2017. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
50.000 gebruikers van biologicals bij afweerziekte
Gebruik neemt dit jaar naar verwachting met ongeveer 10% toe
Het aantal mensen dat een biological gebruikt ter behandeling van chronische ontstekingsziekten neemt in 2019 verder toe. Naar verwachting zullen poliklinische apotheken dit jaar aan zo’n 50.000 patiënten een biological verstrekken, ongeveer 10% meer dan in 2018. TNF-alfaremmers hebben de meeste gebruikers. Dit meldt de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicinale cannabis minder dan 50.000 keer verstrekt
Verhouding tussen gedroogde vormen en olie al twee jaar vrijwel stabiel
Openbare apotheken verstrekken in 2019 naar verwachting zo’n 5% minder vaak medicinale cannabis. Het aantal verstrekkingen daalt daarmee voor het eerst sinds 2017 onder de 50.000. Het aandeel van de verstrekkingen van medicinale cannabis op oliebasis komt in 2019 evenals het jaar ervoor uit op ongeveer 55%. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.