Aantal oxycodongebruikers vrijwel ongewijzigd in 2018

(Huis)artsen wordt geadviseerd om bij de medicamenteuze aanpak van zowel chronische als acute pijn een stapsgewijze aanpak te volgen. De eerste stap is het gebruik van paracetamol, gevolgd door een NSAID. Tramadol, een zwakwerkende opioïde komt in aanmerking als NSAID’s niet voldoende effect hebben. Als laatste stap worden de sterk(er) werkende opioïden toegepast.

Oxycodon komt als sterkwerkende opioïde dus pas in beeld nadat andere pijnstilling niet effectief blijkt. In voorgaande jaren constateerde de SFK een sterke toename van het aantal patiënten dat oxycodon gebruikte. Vanwege het verhoogde risico op verslaving van opioïden heeft deze ontwikkeling recent veel aandacht gekregen.

Specialist

Ongeveer vijf op de zes patiënten die in 2018 oxycodon gebruikten, deden dat – op basis van eerste-terhandstellingen – voor het eerst. Dat is ook ongeveer evenveel als in 2017. Aan ruim de helft van de starters verstrekten de apothekers oxycodon op voorschrift van een medisch specialist, van wie 28% een ‘gewone’ chirurg was, ongeveer evenveel (27%) een orthopedische chirurg en 13% een internist.

Naast de specialisten waren huisartsen verantwoordelijk voor 39% van de voorschriften aan de beginners met oxycodon en de rest, iets minder dan 10% kreeg het eerste recept van een voorschrijver uit de groep overige voorschrijvers. Hiertoe behoren bijvoorbeeld kaakchirurgen, verpleeghuisartsen en specialisten ouderengeneeskunde.

Omdat het gebruik van oxycodon relatief vaak door specialisten wordt geïnitieerd, verstrekken poliklinische apotheken oxycodon vaker dan gemiddelde apotheken. Een reguliere wijkapotheek verstrekte aan gemiddeld ruim veertig patiënten per maand oxycodon, terwijl dat er voor een gemiddelde poliklinische apotheek per maand zo’n 4,5 keer zoveel zijn. Bij een dienstapotheek ligt dit aantal er tussenin: een factor twee meer dan een gewone apotheek.

Ruim 65% van de gebruikers van oxycodon krijgt daarvan per jaar hooguit twee verstrekkingen. En van die mensen met twee verstrekkingen, kreeg de meerderheid beide verstrekkingen op dezelfde dag. Zij krijgen veelal tegelijk oxycodon in een vorm met vertraagde afgifte en oxycodon in een gewone geneesmiddelvorm.

Vooral 5 mg

Apothekers verstrekken in meer dan de helft van de gevallen een variant van oxycodon met de laagste standaarddosering van 5 mg. De sterktes van 10 mg, veelal in de vorm van tabletten met gereguleerde afgifte, maken ongeveer een derde uit van de verstrekkingen. Ongeveer 10% van de voorschriften is voor de hogere sterktes, die oplopen tot 120 mg.

Rapportage beschikbaar

Om langdurige gebruikers van oxycodon in beeld te krijgen is voor SFK-deelnemers met een abonnement op SFK Select een rapportage beschikbaar die de patiënten toont met meer dan drie verstrekkingen van oxycodon in de laatste zes maanden (zie www.sfk.nl/oxy).