Apotheken verstrekten vorig jaar 350.000 vaccins

Vaccins bevatten levende (verzwakt) of dode micro-organismen en bieden na volledige inenting bescherming tegen de ziekten die die micro-organismen veroorzaken. Het menselijk lichaam bouwt daarbij zelf weerstand op door anti-stoffen aan te gaan maken als het lichaam in contact komt met het micro-organisme. Deze vorm van immunisatie noemt men actief en wordt doorgaans profylactisch toegepast. Passieve immunisatie biedt tijdelijk bescherming, door antistoffen toe te dienen na blootstelling aan het micro-organisme.

De Nederlandse overheid biedt aan kinderen een vaccinatieprogramma aan dat hen moet vrijwaren van besmettelijke infectieziekten, zoals difterie, kinkhoest, tetanus en haemophilus influenza type b (Hib). Openbare apotheken hebben geen rol binnen dit programma. Dat geldt ook voor het vaccinatieprogramma tegen de jaarlijkse griepgolf, want voor geïndiceerden – 60-plussers en mensen met speciale medische aandoeningen, zoals long- en hartaandoeningen – hoort dat tot de huisartsenzorg. Apotheken verstrekken tegen betaling wel griepvaccins aan mensen die geen indicatie hebben.

Apotheken verstrekten vorig jaar 130.000 keer een tetanusvaccin. Hoewel tetanusvaccinatie is opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma, wordt inenting aanbevolen bij iemand met een wond die in contact is geweest met straatvuil, grond of mest van dieren, indien de laatste vaccinatie meer dan tien jaar geleden plaatsvond. Het aantal verstrekkingen van tetanusvaccins is sterk toegenomen, want in 2008 waren dat er nog maar 70.000. Als iemand nog nooit is ingeënt tegen tetanus, wordt een volledige tetanusvaccinatie gecombineerd met passieve immunisatie, waarbij de patiënt ook antistoffen tegen tetanus krijgt. Apotheken verstrekten deze combinatie in 2018 ruim 10.000 keer. Dat is een halvering ten opzichte van 2008. Beide varianten worden uit het basispakket vergoed.

Meningokokken

Dat geldt niet voor het meningo-kokkenvaccin, dat apotheken vorig jaar 53.000 keer verstrekten, en dat zelf moet worden betaald. In september 2018 bereikte het aantal verstrekkingen met 21.000 een hoogtepunt na een aantal ziektegevallen met dodelijke afloop. Het aantal verstrekkingen nam daarna weer af, dankzij het vaccinatieprogramma tegen meningokokkenziekten voor tieners dat in oktober 2018 startte. Apotheken verstrekten in augustus 2019 dit vaccin nog maar 650 keer en voorlopige cijfers over september 2019  wijzen op een aantal van vergelijkbaar niveau.

Hepatitis A-vaccins – met in 2018 ongeveer 30.000 verstrekkingen in de apotheek – worden onder voorwaarden uit het basispakket vergoed, maar niet als sprake is van reizigersprofylaxe. Apothekers verstrekten in 2008 ongeveer 170.000 keer een hepatitis A-vaccin. Voor vaccins nodig voor profylaxe bij reizen kunnen mensen ook bij GGD’s en speciale klinieken terecht.