2021
Weer minder gebruikers van vitamine D in 2020
Na pakketmaatregel ook in 2020 hogere uitgaven vergoedbare vitamine D3
Sinds de pakketwijziging per 1 januari 2019, waarin de overheid bepaalde vitamines en mineralen uit het basispakket haalde, neemt het aantal gebruikers van receptplichtige vitamine D3 gestaag af. Ten opzichte van 2019 is het aantal gebruikers in 2020 gedaald met bijna 3% tot 880.000. Dalende gebruikersaantallen zorgen evenwel niet voor een afname van de uitgaven. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder medicatierollen in 2020, maar voor meer weken
Ontwikkeling aantal GDV-weken is gedurende 2020 gestabiliseerd
Nederlandse apotheken verstrekten in 2020 aan ruim 530.000 mensen medicatie via een geïndividualiseerde distributievorm, wat neerkomt op ongeveer 4,5% van alle geneesmiddelgebruikers. In totaal werd voor 22,5 miljoen weken medicatie in deze distributievorm geleverd. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Ruim 900.000 middelen verstrekt in manu medici
Voor Opiumwetgeneesmiddelen geldt aanvullende registratieplicht
Nederlandse openbaar apothekers verstrekten in 2020 ruim 900.000 keer een geneesmiddel aan een arts, in plaats van aan een patiënt. Triamcinolon-injecties worden het vaakst geleverd. Voor geneesmiddelen die onder de Opiumwet vallen gelden aanvullende voorwaarden, waarbij de SFK apothekers kan ondersteunen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder apotheken bij keten of formule
Aantal openbare apotheken in Nederland blijft licht groeien
Voor het vierde jaar achtereen steeg in 2020 het aantal openbare apotheken in Nederland. Per 1 januari 2021 telde Nederland vijf apotheken meer dan een jaar eerder, waarmee het totale aantal optelde tot 2005 apotheken. Van alle apotheken is 84% verbonden aan een keten of een formule. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tarief vervolguitgifte stijgt naar gemiddeld € 6,45
Hoogte eerste-uitgiftetarief in 2020 nauwelijks veranderd ten opzichte van 2019
Apotheken onderhandelen met zorgverzekeraars onder meer over de tarieven voor apotheekzorg. Tarieven kunnen dus per apotheek en per zorgverzekeraar verschillen. Het gemiddelde tarief voor een standaardterhandstelling kwam in 2020 uit op € 6,45, 1,2% hoger dan in 2019. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
10% minder gebruikers van niet-vergoede medicatie
In 2020 vooral fors minder gebruik van malariamiddelen, vaccins en colecalciferol
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan bijna 3,3 miljoen mensen een receptplichtig geneesmiddel dat niet uit het basispakket wordt vergoed, een daling van 10% ten opzichte van 2019. Deze sterke afname is het gevolg van een gedaald gebruik van enkele veelgebruikte niet-vergoede geneesmiddelgroepen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
SFK lanceert geheel nieuwe angina pectoris-rapportage
Zorg voor angina pectoris-patiënten in één oogopslag in beeld
In de herziene NHG-Standaard komen langwerkende nitraten een stap later in de onderhoudsbehandeling van angina pectoris dan voorheen. Apothekers kunnen in de nieuwe SFK-rapportage per huisarts nagaan in hoeverre zij patiënten conform de gewijzigde standaard behandelen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten diabetesmiddelen met € 14 miljoen gestegen
Hogere kosten vooral veroorzaakt door toegenomen gebruik van GLP-1-agonisten
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 830.000 mensen diabetesmedicatie, ongeveer achtduizend meer dan in 2019 (+1%). De bijbehorende geneesmiddelkosten namen toe met € 14 miljoen tot bijna € 238 miljoen, een stijging van ruim 6%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
SFK steunt samenwerkingen voor beter medicijngebruik
Zevenhonderd apotheken delen hun gegevens in een samenwerkingsverband bij de SFK
Het farmacotherapeutisch overleg (FTO) is een overleg tussen huisartsen en apothekers waarbij zij kennis uitwisselen en afspraken maken over het voorschrijven en verstrekken van geneesmiddelen. Begin 2021 ondersteunde de SFK 219 van zulke samenwerkingsverbanden door de gegevens van deelnemende apotheken te koppelen. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder gebruikers van astma/COPD-middelen
Voor het eerst in tien jaar hogere kosten voor luchtwegmedicatie in 2020
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 1,46 miljoen mensen een astma/COPD-geneesmiddel. Dat zijn ongeveer 80.000 gebruikers minder dan een jaar eerder. Toch namen de geneesmiddelkosten vorig jaar met € 4 miljoen toe tot € 292 miljoen. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hoogste uitgaven aan twee DOAC-antistollingsmiddelen
Maagzuurremmer pantoprazol nieuw in top 10 geneesmiddeluitgaven 2020
Ruim 160.000 gebruikers kregen in 2020 van Nederlandse openbaar apothekers een verstrekking van rivaroxaban. In de ranglijst van geneesmiddelen met de hoogste uitgaven wordt dit antistollingsmiddel direct gevolgd door een ander antistollingsmiddel, apixaban. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
SFK helpt apothekers bij indicatorenuitvraag
KISS-rapportage 2020 geeft aan of apotheek met score ondergrens behaalt
Bij de landelijke uitvraag van de kwaliteitsindicatoren ondersteunt de SFK haar deelnemers met voorberekende indicatoren. Apothekers krijgen zowel cijfermatig als grafisch inzage in hun indicatorscores en hun positie ten opzichte van andere apotheken. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Wet geneesmiddelenprijzen: weer € 100 miljoen besparing
Gemiddelde nettodaling geneesmiddelprijzen van 3,6% per april dit jaar
Nederlandse openbaar apothekers verstrekten in februari dit jaar ongeveer 15 miljoen keer één van de ruim 12.000 verschillende soorten verpakkingen van receptplichtige geneesmiddelen. Fabrikanten kunnen de prijzen van die verpakkingen per maand aanpassen. Per 1 april 2021 daalde de prijs van 19% van alle aangeboden verpakkingen. Bij 4,3% verhoogden fabrikanten hun prijs. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Opnieuw wisselt 5,3% van zorgverzekeraar
Drie van de vier grootste concerns zien aandeel afnemen, alleen VGZ stijgt
Rond de jaarwisseling 2020-2021 wisselde 5,3% van de geneesmiddelgebruikers van zorgverzekeraarsconcern, evenveel als een jaar eerder. Zonder de overname van enkele verzekeraarslabels door VGZ zou het wisselpercentage lager uitkomen, op 4,6%. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Omeprazol en pantoprazol tellen meeste gebruikers
Aantal gebruikers amoxicilline in 2020 een kwart lager dan in 2019
Openbare apotheken leverden in 2020 aan 1,34 miljoen mensen minstens één keer maagbeschermer omeprazol, net zoveel als in 2019. Het aantal gebruikers van pantoprazol steeg met 4,2% tot 1,24 miljoen. Hiermee gaan twee maagmiddelen aan kop in de top 10 gebruikers. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Farmacieopleidingen: recordaantal eerstejaars
Farmaceutische faculteiten leiden 17% meer eerstejaars op
Aan de universiteiten van Groningen, Leiden en Utrecht studeerden in het academisch jaar 2019/2020 170 studenten af als apotheker, 19% minder dan in het jaar ervoor. Daartegenover stond dat de nieuwe instroom in het academisch jaar 2020/2021 17% hoger lag dan in het studiejaar ervoor. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Opnieuw minder opioïdgebruikers
Vooral eerste uitgiftes op voorschrift van medisch specialisten namen af
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 1 miljoen mensen een pijnstiller uit de groep opioïden. Van hen ontvingen ruim 560.000 een sterkwer¬kende variant. In 2019 waren dat er nog bijna 585.000. Daarmee toonde 2020 – na de eerste daling in jaren in 2019 – opnieuw een afname, ditmaal met 3,7%. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Grote verschillen in kosten CVRM-medicatie
Weiniggebruikte nieuwe cholesterolverlagers toch in CVRM-uitgaven top 10
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 4 miljoen mensen een geneesmiddel dat wordt gebruikt bij cardiovas¬culair risicomanagement. De gemiddelde kosten per gebruiker kunnen sterk uiteenlopen, afhankelijk van de specifieke CVRM-middelen die de patiënt gebruikt. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicijngebruik stijgt met 0,5% per persoon
Geneesmiddelgebruik in 2020 vooral toegenomen onder 21-40-jarigen
Na een daling van het geneesmiddelgebruik per hoofd van de bevolking in eerdere jaren was in 2020 een stijging zichtbaar. Openbare apotheken verstrekten in het coronajaar binnen het basispakket meer geneesmiddelen per persoon dan in 2019. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Met pseudoniemen beter beeld medicijngebruik
Ongeveer een op de zes geneesmiddelgebruikers bezoekt meer dan één apotheek
De SFK ontving in 2020 pseudoniemen van ongeveer 90% van de SFK-deelnemers. Deze pseudoniemen helpen de SFK om in rapportages voor apothekers geneesmiddelgebruik beter in kaart te brengen en om nauwkeurigere schattingen te maken van aantallen medicijngebruikers. Aldus het SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Stijging aandeel generieke verstrekkingen in 2020
Merkloze middelen goed voor 79% van verstrekkingen en 23% van kosten
Het aandeel van de verstrekkingen met een generiek geneesmiddel is in 2020 gestegen met 0,7%-punt tot 78,7% ten opzichte van 2019. Een behandeling met een generiek geneesmiddel kostte in 2020 gemiddeld € 3,53 per maand, een toename met 21 eurocent. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tariefinkomsten minder gestegen dan inflatie
Minder verstrekkingen in de Nederlandse openbare apotheken
De gemiddelde openbare apotheek zag in 2020 de vergoeding voor farmaceutische zorgactiviteiten dalen met 1,5%. Rekening houdend met de Regeling Continuïteitsbijdrage stegen de tariefinkomsten netto gemiddeld met 0,9%. Aldus de SKF in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hormonale anticonceptie: gebruik verder gedaald
Naast minder combinatiepillen, ook hormoonspiraal minder vaak verstrekt
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 1,5 miljoen vrouwen een hormonaal anticonceptivum, 90.000 minder dan in 2019 (-5,8%). Zowel de pil als andere soorten anticonceptiva liepen terug. Verreweg de meeste vrouwen starten met de eerstekeus-pil. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Eczeem: vervolgstappen in behandeling duurder
Nieuwe dure biological bij behandeling eczeem telt ongeveer 1700 gebruikers
Openbaar apothekers verstrekten in 2020 aan 1,9 miljoen mensen geneesmiddelen die ook gebruikt worden bij de behandeling van eczeem. De geneesmiddelkosten per gebruiker verschillen per behandelstap en lopen uiteen van ongeveer € 12 per jaar tot bijna € 8600. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
65+: minder medicatie bij grote aandoeningen
Helft van alle medicatie bestemd voor vijf belangrijkste chronische aandoeningen
Van alle door apothekers verstrekte standaarddagdoseringen (DDD’s) van pakketgeneesmiddelen was in 2020 47% bestemd voor de vijf meest voorkomende chronische aandoeningen, hier aangeduid als de Big Five. Daarvan was 62% voorgeschreven aan patiënten van 65 jaar en ouder. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Rivaroxaban stoot acenocoumarol van de troon
Twee derde gebruikers van orale antistollingsmiddelen slikt DOAC
Sinds het beschikbaar komen van DOAC’s als orale antistollingsmiddelen ziet de SFK het aantal gebruikers van deze groep stijgen. Deze toename gaat ten koste van de meer traditionele VKA’s. Begin 2021 is het meest gebruikte antistollingsmiddel voor het eerst een DOAC. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hulpmiddelen ruim een derde minder verstrekt
Vooral incontinentiematerialen minder verstrekt in eerste helft 2021
Nederlandse apotheken verstrekten in de eerste helft van 2021 ongeveer 1,75 miljoen keer een product dat tot de categorie medische hulpmiddelen behoort. Dit is een afname van 34% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Uitgaven farmaceutische zorg stegen met 3,1% in 2020
Eenmalige COVID-19-continuïteitsbijdrage heeft beperkt aandeel in uitgaven
De uitgaven aan de farmaceutische zorg binnen het basispakket via openbare apotheken stegen in 2020 met bijna € 140 miljoen tot € 4,66 miljard. Daarmee komt de stijging uit op 3,1% ten opzichte van 2019. Dit en meer publiceert de SFK in de jaarlijkse uitgave Data en feiten, die deze week verschijnt. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Voorschrijfreden meest vastgelegd bij colchicine
Jicht meest vastgelegde reden van voorschrijven
De Regeling Geneesmiddelenwet verplicht sinds 2012 aan voorschrijvers om de reden van voorschrijven op het recept te vermelden bij 23 geneesmiddelen. Van deze middelen heeft colchicine de meeste verstrekkingen met een voorschrijfreden. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Preferentiegraad is gemiddeld 88%
Helft van de niet-preferent afgeleverde DDD’s betreft logistieke noodzaak
Openbare apotheken haalden in de eerste helft van 2021 een gemiddelde preferentiegraad van 88%. Bij sommige zorgverzekeraars heeft het gehaalde percentage invloed op de hoogte van de tarieven die apothekers ontvangen voor de door hen geleverde farmaceutische zorg. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal jeugdige gebruikers antidepressiva 4% hoger
Groei in coronajaar 2020 sterker dan in eerdere jaren
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 51.000 jongeren tussen de 6 en 24 jaar minstens een keer een antidepressivum. Hiermee ligt het aantal gebruikers 4% hoger dan in 2019. Deze toename is sterker dan in eerdere jaren en zit bij de jongvolwassenen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicinale cannabis opnieuw minder verstrekt
Aandeel gedroogde vormen opnieuw groter dan aandeel olie
Openbare apotheken verstrekten in de eerste helft van 2021 20.000 keer medicinale cannabis, 9% minder dan in de eerste helft van 2020. Het aandeel van gedroogde vormen is, net als in 2020, groter dan olie. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
SFK bouwt indicatoren zorgverzekeraars na
SFK geeft apothekers inzicht in patiënten die indicatorscores beïnvloeden
Om de kwaliteit van zorg te meten, stellen verzekeraars modellen op met daarin zelf ontwikkelde indicatoren die leiden tot een score. De SFK ondersteunt apothekers door deze indicatoren na te rekenen en inzicht te geven in de patiënten die deze scores bepalen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Verpakking open bij 1 op 5 standaardverstrekkingen
Apothekers openen verpakkingen om juiste hoeveelheden aan patiënten te leveren
Om de voorgeschreven hoeveelheid geneesmiddelen af te leveren, breken apothekers verpakkingen aan. Van kalmeringsmiddel oxazepam werd het vaakst een hoeveelheid verstrekt waarvoor een verpakking moest worden geopend. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
1 op de 7 minderjarigen ontving apotheekbereiding
Kinderen hebben vooral behoefte aan preparaten voor op de huid
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 2,1 miljoen mensen in totaal 6,2 miljoen keer een apotheekbereiding. Van deze verstrekkingen was 15% bestemd voor minderjarigen, waarbij vooral de jongste kinderen een beroep deden op een apotheekbereiding. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal ANZ-verstrekkingen vorig jaar 14% lager
Gemiddelde ANZ-tarief bedraagt € 32 maar grote regionale verschillen
Openbare apotheken verstrekten in coronajaar 2020 ruim 1,1 miljoen keer een receptplichtig pakketgeneesmiddel in de avond, nacht of op zondag. Het aantal verstrekkingen onder deze zogeheten ANZ-dienstverlening was daarmee 14% lager dan in 2019, toen er nog 1,3 miljoen ANZ-verstrekkingen waren. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Tijdelijke toestemming: medicatiekosten verdubbeld
Geneesmiddelentekorten vaker opgevangen met medicatie uit het buitenland
Apothekers verstrekten in de eerste helft van 2021 116.000 maal een geneesmiddel uit de productgroep Tijdelijke toestemming, al meer dan in heel 2020. Deze productgroep bestaat sinds 2018 en is bedoeld om geneesmiddeltekorten mee op te vangen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Meeste oncolytica poliklinisch verstrekt
Wijkapotheken verstrekten vooral cutane oncolytica
Openbare apotheken verstrekten in de eerste helft van 2021 215.000 maal een oncolyticum. Het soort oncolyticum verschilde per type apotheek. Wijkapotheken verstrekten andere oncolytica dan poliklinische apotheken. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
SFK brengt voorschrijven van huisartsen in beeld
Voorschrijfgegevens eigen FTO-artsen gespiegeld aan landelijke gemiddelden
De nieuwe rapportage Monitor Voorschrijven Huisartsen (MVH) geeft apothekers inzicht in het voorschrijfgedrag van hun huisartsen op de gebieden opioïden en diabetes. Naast actuele voorschrijfcijfers geeft de MVH ook de ontwikkeling door de tijd weer. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Eén-pil-per-dag bij 37% van hiv-verstrekkingen
Hiv-therapie steeds vaker in de vorm van vaste combinatiepreparaten
Openbare apotheken verstrekten in 2020 ruim 215.000 keer een hiv-remmend geneesmiddel dat extramuraal werd toegepast. Ruim 80.000 van die verstrekkingen betrof een single tablet regimen (STR): één pil per dag met daarin drie of vier werkzame stoffen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
1 op 7 patiënten is zorgintensief
Door daling incidenteel apotheekbezoek hoger aandeel chronische gebruikers
Ongeveer 12 miljoen mensen kregen in 2020 een receptplichtig geneesmiddel in een openbare apotheek. Van deze apotheekbezoekers gebruikten 1,8 miljoen mensen (15%) chronisch vijf of meer middelen. Zij dragen hiermee het label zorgintensief. De gemiddelde leeftijd van deze groep is 70 jaar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Nieuwe migrainemiddelen laten kosten weer oplopen
Behandeling met groep CGRP-remmers beschikbaar sinds november 2021
Toenemend gebruik van generieke migrainemiddelen heeft ertoe geleid dat de kosten daalden van € 36 miljoen in 2012 tot zo’n € 22 miljoen dit jaar. De recente toelating van een nieuwe groep migrainemedicijnen in het basispakket zal de kosten echter stuwen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Inhaalslag afgestudeerde apothekers in 2021
Door Leidse numerus fixus 30% minder eerstejaarsstudenten (Bio-)Farmacie
De universiteiten van Groningen, Leiden en Utrecht leverden in het academisch jaar 2020/2021 210 afgestudeerde apothekers af, 37 meer dan het jaar ervoor. De achterstanden, die vooral in Groningen door studievertragingen zijn opgelopen, lijken hiermee grotendeels ingelopen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
180.000 mensen gebruiken meerdere typen inhalatoren
Inzicht in gebruikers dosisaerosol zonder voorzetkamer via KISS-matrix-rapportage
Openbare apotheken verstrekten in 2020 aan 1,4 miljoen mensen een inhalator van het type dosisaerosol of een droogpoederinhalator. Van de 590.000 mensen die meerdere geneesmiddelen inhaleerden, gebruikte 31% zowel een aerosol als een poederinhalator. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.