2022
Medicatiebeoordeling vooral bij polyfarmacie
Driekwart patiënten met een medicatiebeoordeling is 70 jaar of ouder
Naast geneesmiddelen leveren apothekers ook andere farmaceutische zorg, zoals medicatiebeoordelingen. Deze worden vooral uitgevoerd voor patiënten met intensieve farmaceutische zorg: 83% van hen gebruikt chronisch vijf of meer geneesmiddelen. Gemiddeld zijn zij 76 jaar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruik H2-antagonisten in 2021 nog altijd laag
NHG-Standaard Maagklachten aangepast: cimetidine en famotidine aangewezen
Na de ranitidine-recall in oktober 2019 is het gebruik van H2-antagonisten sterk afgenomen: van 16,5 miljoen standaarddagdoseringen (DDD’s) in 2019 naar 3 miljoen in 2020. Hoewel het gebruik in 2021 toenam, was het aantal DDD’s met 4,7 miljoen nog altijd veel lager dan in 2019. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Groei volwassen gebruikers methylfenidaat zet door
Al sinds 2019 meer volwassen gebruikers methylfenidaat dan kinderen
Openbare apotheken verstrekten in 2021 het ADHD-middel methylfenidaat aan 197.000 personen tussen 6 en 50 jaar. Door de afname van het aantal jonge methylfenidaatgebruikers en de stijging bij de volwassenen, zijn er nu absoluut gezien meer volwassen gebruikers. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Minder medicamenteuze therapie urineweginfecties
Gebruikers urinewegantibiotica vooral vrouwen, maar aandeel mannen stijgt
Voor de farmaceutische behandeling van urineweginfecties zijn meerdere antibiotica beschikbaar. In 2021 verstrekten Nederlandse openbare apotheken aan 760.000 mensen een antibioticum dat veel wordt voorgeschreven bij urineweginfecties; 5% minder dan vier jaar geleden. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Benzodiazepinen: 3,7% meer eerste uitgiftes
Meer gebruikers dan in 2020, maar per persoon minder gebruik dan voorheen
Openbaar apotheken leverden in 2021 aan 1,37 miljoen mensen een benzodiazepine, een stijging van 1,5% ten opzichte van 2020. Hiermee komt een eind aan de dalende trend van de laatste jaren. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal apotheken terug op niveau van 2019
Meer apotheken sluiten zich aan bij apotheekformule
Nederland telde op 1 januari 2022 1996 openbare apotheken, negen minder dan begin 2021. Na een lichte stijging in de afgelopen drie jaar is het totaal aantal apotheken hiermee weer terug op de stand van 2019. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Nieuwe cholesterolverlagers beslaan 66% van de kosten
Kleine groep gebruikers verantwoordelijk voor leeuwendeel kosten
Statines, verreweg de meest gebruikte groep cholesterolverlagers, namen in 2021 nog geen kwart van de kosten aan deze middelen voor rekening. De nieuwe generatie PCSK9-remmers daarentegen telde slechts 1% van de gebruikers tegen twee derde van de kosten. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Maximeringsregeling GVS helpt 63.000 mensen
Grote verschillen in eigen bijdragen: driekwart betaalde maximaal € 10 bij
Het totaal aan eigen bijdragen bedroeg in 2021 € 80 miljoen, € 14 miljoen meer dan in 2020. Sinds 2019 heeft de overheid de eigen bijdrage gemaximeerd op € 250 per persoon per jaar. Vorig jaar werden 63.000 mensen door deze regeling geholpen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicijngebruik per hoofd met 1,5% gestegen
Geneesmiddelgebruik 0-1-jarigen procentueel het sterkst toegenomen
Openbare apotheken verstrekten in 2021 binnen het basispakket voor het tweede jaar op rij meer geneesmiddelen per hoofd van de bevolking dan het jaar ervoor. Hiermee is, na een daling in 2019, de stijgende lijn weer ingezet. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Astma-COPD-medicatie minder vaak verstrekt
Openbare apotheken verstrekten in 2021 6,3 miljoen keer medicatie voor astma of COPD, 4,7% minder dan in 2020. Deze daling komt voor rekening van afgenomen gebruik van losse middelen met één werkzame stof. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Verstrekkingen medicinale cannabis opnieuw minder
Groter aandeel op voorschrift van huisarts; aandeel specialist neemt af
Openbare apotheken verstrekten in 2021 42.000 keer medicinale cannabis, 5,9% minder dan in 2020. Hiermee is het aantal verstrekkingen voor het vierde jaar op rij gedaald. Het aandeel van gedroogde vormen is, net als in 2020, groter dan olie. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Laxeermiddel macrogol telt meeste gebruikers in 2021
Openbare apotheken leverden in 2021 aan 1,3 miljoen mensen minstens één keer een combinatiepreparaat met macrogol. Samen met maagzuurremmers omeprazol en pantoprazol, met ieder ook zo’n 1,3 miljoen gebruikers, staat dit middel bovenaan de top 10 gebruikers. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal eerste uitgiftes lager dan pre-corona
Inkomstenontwikkeling apotheken begin 2022 per saldo negatief
Het aantal verstrekkingen van nieuwe medicatie lag de eerste twaalf weken van 2022 onder het niveau van dezelfde – pre-corona – periode in 2019 en 2020. In het licht van de inflatie en de cao-verhoging voor apotheekmedewerkers blijven de inkomsten van de apotheek achter. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
1,9% van de patiënten wisselde van apotheek
Vooral twintigers en dertigers wisselden vaker van apotheek
Ongeveer 11 miljoen mensen haalden in 2021 een receptplichtig geneesmiddel op in een wijkapotheek. 9 miljoen van hen deden dat ook in 2020, meestal in dezelfde apotheek. Ruim 170.000 apotheekbezoekers bezochten in 2021 structureel een andere apotheek dan het jaar ervoor. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Bijna € 80 miljoen aan eigen bijdragen
Vier ADHD-middelen in top 10 geneesmiddelen met hoogste bijbetaling
Voor geneesmiddelen met een prijs boven de vergoedingslimiet werd in 2021 in totaal bijna € 80 miljoen aan eigen bijdragen betaald, € 14 miljoen meer dan in 2020. Driekwart van de totale bijbetaling kwam voor rekening van de top 10 geneesmiddelen met de hoogste eigen bijdrage. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
4,6% medicijngebruikers naar andere verzekeraar
Marktaandeel Zilveren Kruis verder toegenomen in 2022
Rond de jaarwisseling 2021-2022 wisselde 4,6% van de geneesmiddelgebruikers van zorgverzekeraar. Een jaar eerder bedroeg het overstappercentage ook 4,6%, na correctie voor de overname van enkele verzekeraarslabels door VGZ. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
3,2 miljoen zelfbetalers van geneesmiddelen
Aantal gebruikers niet-vergoede middelen ongeveer gelijk
Openbaar apothekers verstrekten in 2021 aan 3,2 miljoen mensen receptplichtige geneesmiddelen die zorgverzekeraars niet vanuit het basispakket vergoedden. Deze mensen betaalden daar samen bijna € 165 miljoen exclusief btw voor. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Inkomsten apotheken: stijging onder inflatie
Aantal verstrekkingen van vergoede receptgeneesmiddelen daalde bijna 1%
Bij de gemiddelde apotheek steeg de vergoeding voor farmaceutische zorgactiviteiten in 2021 met 2,6%. Deze toename is daarmee net lager dan de inflatie die volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek in 2021 uitkwam op 2,7%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Parallelimport in 2021 goed voor bijna 2% verstrekkingen en ruim 9% kosten
Kosten parallelimport dalen naar € 315 miljoen
De kosten van parallel-geïmporteerde geneesmiddelen zijn in 2021 gedaald met 18,4% tot € 315 miljoen. Het aandeel van deze groep in de totale kosten daalde naar 9,4%. Insuline aspart is, door preferentiebeleid, de grootste daler binnen deze groep. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Vitamine D uit pakket treft 1,5 miljoen mensen
Vooral ouderen en mensen met laag inkomen geraakt door pakketmaatregel
Het Zorginstituut Nederland heeft aan de minister geadviseerd om per 2023 alle vitamine D-geneesmiddelen – al dan niet in combinaties – uit het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) te verwijderen. Hierdoor krijgen ruim 1,5 miljoen patiënten deze middelen niet meer vergoed. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
DOAC’s weer aan kop in uitgaven top 10
Cholesterolverlager evolocumab en laxeermiddel macrogol nieuw in lijst
Net als in 2020 staan twee antistollingsmiddelen van het type DOAC - rivaroxaban en apixaban - bovenaan de lijst van geneesmiddelen met de hoogste uitgaven. Met € 190 miljoen en € 102 miljoen aan uitgaven in 2021 steken beide middelen ver boven de rest uit. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruik CVRM-medicatie: verschillen man/vrouw
Vrouwen gebruikten vaker een diureticum, mannen een cholesterolverlager
Openbare apotheken verstrekten in 2021 aan 4,1 miljoen mensen een geneesmiddel ter voorkoming van hart- en vaatziekten. Het gebruik van sommige geneesmiddelgroepen verschilde tussen mannen en vrouwen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Herijking WGP april 2022 zorgt voor jaarlijkse besparing van € 18 miljoen
Prijzen daalden in april met gemiddeld 0,5%
De prijzen van receptplichtige pakketgeneesmiddelen daalden in april 2022 met gemiddeld 0,5% in vergelijking met de maand ervoor. Dit zorgt voor een geschatte jaarlijkse besparing van € 18 miljoen. De fabrikanten verlaagden de prijs van 7% van de producten en verhoogde deze juist bij 2%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Amoxicilline telt meeste jonge gebruikers
De meest gebruikte middelen onder kinderen verschillen per leeftijdsgroep
Openbare apotheken verstrekten in 2021 aan bijna de helft van alle kinderen tot 18 jaar een receptgeneesmiddel. Waar jonge kinderen vaker amoxicilline, salbutamol en hydrocortison gebruiken, is dit voor tieners vooral de pil, desloratadine en methylfenidaat. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Rapportage Indicatoren Zorgverzekeraars live
Indicatoren uit kwaliteitsmodellen zorgverzekeraars contractjaar 2023 bijgewerkt
De SFK-rapportage Indicatoren Zorgverzekeraars geeft inzicht in de indicatoren die zorgverzekeraars CZ, VGZ en Menzis hebben opgenomen in hun kwaliteitsmodellen. De rapportage is bijgewerkt voor het contractjaar 2023. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
40.000 mensen geholpen met tijdelijke toestemming
Tijdelijke toestemming loste bijna 80.000 keer tekort op in eerste helft 2022
Openbaar apothekers verstrekten in de eerste helft van 2022 bijna 80.000 keer een geneesmiddel waarvoor de inspectie tijdelijk toestemming had gegeven. De SFK schat in dat deze middelen bijna twee keer zo duur zijn als de reguliere geneesmiddelen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Medicatieveiligheid in Monitor Voorschrijven
24% van de oudere medicijngebruikers krijgt meerdere valrisicoverhogende middelen
De rapportage Monitor Voorschrijven Huisartsen (MVH) is uitgebreid met het thema medicatieveiligheid. Apothekers kunnen nagaan in hoeverre geneesmiddelen worden voorgeschreven die in combinatie risico’s met zich meebrengen en welke patiënten dit betreft. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Uitgaven openbare farmacie stegen 0,9%
Groei uitgaven in 2021 lager dan toegenomen gebruik van geneesmiddelen
De uitgaven aan de farmaceutische zorg binnen het basispakket via openbare apotheken stegen in 2021 met € 35 miljoen tot € 4,7 miljard. Daarmee stegen de uitgaven met 0,9% ten opzichte van 2020. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten dure middelen met 0,9% gestegen
Dure geneesmiddelen goed voor 30% van de kosten en 0,4% van de verstrekkingen
De kosten van dure geneesmiddelen namen in 2021 toe met 0,9% tot € 980 miljoen. Ondanks een toename van 6,1% van de verstrekkingen van dure middelen is de kostenstijging beperkt. Dit komt doordat de gemiddelde inkoopprijs van een verstrekking van een duur middel met 4,9% daalde naar € 1260. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal apotheekbereidingen met 3,5% toegenomen
Vooral bereidingen van huidpreparaten en orale middelen
Openbare apotheken verstrekten in 2021 6,3 miljoen keer een apotheekbereiding; een stijging van 3,5% ten opzichte van 2020. Deze trend zet zich voort in de eerste helft van 2022. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Stijgende lijn in gebruik van malariaprofylaxe
Gebruik malariamiddelen nog steeds onder het niveau van pre-corona
Openbare apotheken verstrekten in de eerste helft van dit jaar 28.000 keer profylactisch een malariamiddel. Na een forse daling in het gebruik van deze middelen tijdens de eerste coronagolf, neemt het aantal verstrekkingen sindsdien weer gestaag toe. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruik van DOAC’s met 15% gestegen
Generiek apixaban heeft binnen drie maanden meer dan 80% marktaandeel
Openbare apotheken verstrekten in augustus van dit jaar 318.000 keer een DOAC. Apixaban is met bijna 1,5 miljoen verstrekkingen in de afgelopen twaalf maanden de meest verstrekte DOAC. Verzekeraars nemen verschillende varianten op in hun preferentiebeleid. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Sterkwerkende opioïden vooral voor kort gebruik
Aantal langdurige gebruikers sterkwerkende opioïden stabiel
Openbare apotheken verstrekten in 2021 aan 595.000 mensen een sterkwerkend opioïd, een stijging van 8,7% ten opzichte van 2020. Ongeveer 208.000 mensen gebruikten deze middelen minimaal dertig dagen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Wisselen met aandacht bij 1 op de 3 patiënten
Middelen van rode of oranje lijst kunnen niet zomaar worden gewisseld
Bij het verstrekken van een geneesmiddel kan het voorkomen dat een apotheek een product meegeeft van een andere fabrikant dan de patiënt eerder heeft gebruikt: een wisseling. Bij gemiddeld 1700 patiënten per apotheek vraagt een wisseling extra aandacht. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Antipsychoticagebruik onder meisjes neemt toe
Totaal aantal jonge gebruikers lager door minder jongens met antipsychotica
Nederlandse apothekers verstrekten in 2021 aan 13.000 jongeren tussen de 12 en 17 jaar minstens één keer een antipsychoticum. Hoewel dit een afname is ten opzichte van enkele jaren geleden, nam het gebruik alleen onder jongens af terwijl het onder meisjes toenam. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Geen prijsdaling na WGP-ronde oktober
Gemiddelde prijsontwikkeling in oktober 2022 bedraagt +0,1%
De prijzen van receptplichtige pakketgeneesmiddelen stegen in oktober 2022 gemiddeld met 0,1% in vergelijking met de maand ervoor. Van 2% van de geneesmiddelen verlaagden fabrikanten de prijs, terwijl die van 9% van de geneesmiddelen juist steeg. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hormonale anticonceptie: gebruik opnieuw lager
Afname aantal gebruiksters pil, toename bij langer werkende anticonceptiva
Openbare apotheken verstrekten in 2021 aan 1,4 miljoen vrouwen een hormonaal anticonceptivum, 60.000 minder dan in 2020 (-4%). Ondanks dat het gebruik van de pil terugliep blijft dit verreweg het meest gebruikte hormonaal anticonceptivum. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Zesduizend gebruikers oxycodon + paroxetine
Ademhalingsproblemen oxycodon erger bij combinatie met paroxetine
De SFK telde in 2021 in Nederland 450.000 gebruikers van oxycodon. Recent onderzoek wijst uit dat één van de bijwerkingen van oxycodon – ademnood – kan verergeren bij gelijktijdig gebruik met paroxetine. In 2021 waren er zesduizend mensen die mogelijk gelijktijdig oxycodon en paroxetine gebruikten. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Vijf keer zoveel gebruikers afslankmiddelen in 2022
Uitgaven aan afslankmiddelen naar schatting bijna € 12 miljoen
Openbare apotheken verstrekken in 2022 naar schatting aan bijna 17.000 mensen een middel voor afslanken; bijna vijf keer zoveel als in 2021. De bijbehorende uitgaven vertienvoudigen zelfs, waarbij deze grotendeels worden vergoed door de zorgverzekeraar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Machtigingen voor deling regionale SFK-data nu digitaal te organiseren
Eenvoudiger ondersteuning van samenwerking in regio
De inrichting van de zorg spitst zich in toenemende mate toe op de behoeften en mogelijkheden binnen een regio. Het belang van de regio als bestuurlijke en organisatorische eenheid neemt daardoor toe. De SFK wil regio’s graag steunen met inzichten in regionale ontwikkelingen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Indicatoren inhalatiemedicatie in KISS-matrix
Apotheken verschillen in mate waarin nieuwe voorzetkamers worden verstrekt
Openbare apotheken zullen dit jaar aan zo’n 1,5 miljoen mensen inhalatiemedicatie leveren. De KISS-matrix helpt apothekers om op basis van aflevergegevens mogelijk suboptimaal gebruik van inhalatiemedicatie op te sporen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
25% meer gebruik geneesmiddelen in 2040
Onder druk van vergrijzing zal geneesmiddelengebruik blijven stijgen
Het geneesmiddelengebruik vertoont al jaren een stijgende trend. De prognose van de SFK is dat dit de komende jaren zal blijven stijgen door de toenemende vergrijzing. SFK baseert zich hierbij op de bevolkingsprognose van het CBS en de eigen cijfers. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.