Gebruik antibiotica neemt toe met leeftijd

In 2022 werd ruim 6 miljoen keer een antibioticum voor systemisch gebruik verstrekt aan 3,4 miljoen mensen; 16% meer gebruikers dan een jaar eerder. Na de coronajaren 2020 en 2021 nam het aantal gebruikers van deze middelen weer toe, maar lag het in 2022 nog onder het niveau van 2019 toen het aantal gebruikers 3,5 miljoen bedroeg.

Het gebruik van antibiotica verschilt per leeftijdscategorie. Tieners (11-20- jarigen) kregen in 2022 het minst vaak een antibioticum voorgeschreven; gemiddeld één op de tien personen. Vervolgens nam het aandeel gebruikers toe met de leeftijd. Eén op de drie 75-plussers gebruikte in 2022 een antibioticum. Deze patiëntengroep ontving het hoogste aantal verstrekkingen: gemiddeld 2,7 per persoon, tegenover 1,5 verstrekkingen voor een tiener.

Met de leeftijd verschuift ook het type antibioticum dat wordt gebruikt. Aan kinderen en tieners werd amoxicilline (eerste keus bij infecties van onder meer luchtwegen) veruit het meest verstrekt. Onder twintigers naderde het aantal verstrekkingen nitrofurantoïne (eerste keus bij blaasontsteking) die van amoxicilline. Onder 65-69-jarigen was de verhouding gelijk en onder 70-plussers werd nitrofurantoïne meer verstrekt. Onder 75-plussers was dit zelfs 3,5 keer zoveel.

Resistentie

Onderdeel van het verstandig gebruik van antibiotica is speciale aandacht voor het voorschrijven van tweede-keus- en reserve-antibiotica, om zo de resistentie van bacteriën te beperken.

Chinolonen, cefalosporinen en amoxicilline met clavulaanzuur zijn volgens de NHG-Standaarden in de meeste situaties geen eerste-keusmiddelen. Het aandeel reservemiddelen en tweede-keusantibiotica was de afgelopen jaren stabiel met ongeveer 20% van de antibioticaverstrekkingen. Dit is ook vrij stabiel over de leeftijdscategorieën; bij kinderen en tieners (0-20 jaar) ligt het wat onder de 20% en vanaf 21 jaar ontvangt ruim 20% van de gebruikers een niet-voorkeursantibioticum.

Stichting Farmaceutische Kengetallen: info@sfk.nl