2024
Eén op zeven bezoekers apotheek is zorgintensief
270.000 polyfarmaciepatiënten gebruikten middelen uit tien of meer groepen
Van de 13 miljoen apotheekbezoekers in 2023 gebruikten 1,8 miljoen mensen chronisch geneesmiddelen uit vijf of meer therapeutische groepen. Deze zorgintensieve patiënten gebruikten vooral verschillende soorten CVRM-medicatie en bijbehorende comedicatie. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Patiënten betalen extra door leveringsproblemen
Bijna € 2,3 miljoen extra bijbetaling vanwege niet-leverbare preferente middelen
Voor sommige geneesmiddelen gelden vergoedingslimieten. Daardoor moeten patiënten soms bijbetalen. Deze middelen zijn ook binnen het preferentiebeleid van verzekeraars opgenomen. De SFK onderzocht welke bijbetalingsvrije middelen verzekeraars aanwezen waarbij leveringsproblemen zorgden voor het afleveren van een niet-preferent middel mét bijbetaling. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Meer apothekers afgestudeerd in 2023
Minder eerstejaars (bio-)farmacie in Groningen en Utrecht, meer in Leiden
In totaal startten 624 eerstejaarsstudenten in september 2023 aan de drie (bio-)farmaceutische opleidingen in Groningen, Utrecht en Leiden, 89 minder dan het jaar daarvoor. Het aantal afgestudeerde apothekers bedroeg 271, het hoogste aantal in de afgelopen jaren. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Makkelijk patiënten opsporen voor verbeteren therapietrouw
Nieuwe filters verfijnen selectieproces in rapportage Therapietrouw
Patiënten die hun geneesmiddelen niet optimaal gebruiken, kunnen worden opgespoord met de vernieuwde rapportage Therapietrouw. Met name het gemak van het opsporen van patiënten en het totaaloverzicht van een patiënt zijn sterk verbeterd. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
20% meer vrouwen met ADHD-medicatie
Nog altijd meer jongens dan meisjes met ADHD-medicatie
Per 1000 inwoners nam het aantal volwassen vrouwen met ADHD-medicatie toe met 20%, waardoor de verhouding man/vrouw bij volwassenen in 2023 bijna gelijk is. Bij meisjes steeg het aantal harder dan bij jongens, echter zijn er nog altijd meer jongens met ADHD-medicatie. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal apotheken zakt terug naar niveau 2008
Meer BENU apotheken door overname 19 Medsen apotheken
Nederland telde per 1 januari 2024 1953 openbare apotheken. Sinds 2008 was dit aantal niet meer zo laag. Vorig jaar kwamen er zeven nieuwe apotheken bij, terwijl er 29 sloten. De vraag naar farmaceutische zorg, gemeten in DDD, steeg in al die jaren met 15%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
24.000 gebruikers van allergeen immunotherapie
Twee derde van de gebruikers krijgt immunotherapie via sublinguale weg
Openbare apotheken verstrekten in 2023 ruim 74.000 keer een middel dat wordt toegepast bij allergeen immunotherapie. In totaal ging het om ruim 24.000 unieke gebruikers. Een derde van deze gebruikers kreeg immunotherapie via subcutane toediening, en twee derde sublinguaal. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
19% meer uitgegeven aan niet-vergoede middelen
Gebruikers van ivermectine hoeven dit niet langer zelf te betalen
Receptplichtige geneesmiddelen die niet uit het basispakket worden vergoed, moeten zelf worden betaald door de gebruiker. In 2023 steeg het aantal gebruikers van zelfbetaalde geneesmiddelen met 21% ten opzichte van 2022 door het vervallen van de vergoeding van vitamine D. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Oogdruppels vooral gebruikt door ouderen, oordruppels vooral door kinderen
2,3 mln gebruikers van oog- of oorpreparaten
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 aan 2,3 miljoen mensen een middel voor toepassing in het oog of oor. Het aantal gebruikers van oorpreparaten is vrij stabiel per leeftijd, terwijl het aantal mensen dat oogpreparaten gebruikt toeneemt met de leeftijd. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Adequaat SABA-gebruik blijft aandachtspunt
Grote verschillen tussen apotheken in behandeling kortwerkende luchtwegverwijders
Overmatig gebruik van kortwerkende luchtwegverwijders (SABA) kan schadelijk zijn en dient te worden beperkt. Tussen apotheken zijn verschillen in de mate waarin mogelijk overgebruik zich voordoet en in hoeverre astmapatiënten bij de start worden behandeld met een ICS. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Vaker niet-preferent door logistieke noodzaak
Geen preferent middel voor 3,7 miljoen mensen door leveringsproblemen.
Nederlandse openbaar apothekers verstrekten in 2023 aan bijna 10 miljoen mensen een geneesmiddel dat onder het preferentiebeleid viel. Van hen kregen 3,9 miljoen mensen vanwege logistieke noodzaak (LN) een ander middel dan het middel dat de verzekeraar preferent aanwees. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
13% meer gebruikers van biologicals
Kosten biologicals stegen van € 657 miljoen naar € 743 miljoen
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 ruim 374.000 keer een biological of biosimilar aan 98.000 unieke gebruikers. Het aantal gebruikers van deze middelen nam daarmee toe met 13%, want in 2022 telde de SFK nog 86.500 gebruikers. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten psychofarmaca met 9,2% gestegen
Tekorten zorgden voor kostenstijging psychofarmaca in 2023
Openbare apotheken verstrekten in 2023 voor bijna € 260 miljoen aan psychofarmaca aan 2,5 miljoen mensen. Ten opzichte van 2022 nam het aantal patiënten toe met 1,7%, terwijl de kosten stegen met 9,2%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten parkinsonmiddelen met 9,3% gestegen
Intestinale levodopa-gel zorgt voor grootste stijging in kosten
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 voor €59 miljoen aan parkinsonmiddelen aan 89.000 mensen. Ten opzichte van 2022 is dit een kostenstijging van 9,3%. Levodopa als intestinale gel zorgde voor de grootste stijging in de kosten. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Opnieuw meer gebruikers van amoxicilline: +10%
Colecalciferol valt uit de top 10 geneesmiddelen met meeste gebruikers
Openbare apothekers verstrekten in 2023 aan 1,1 miljoen mensen minstens één keer het antibioticum amoxicilline, een stijging van 10%. Hiermee komt het op plek 4 in de top 10 gebruikers. Net als in 2022 staat macrogol in combinatiepreparaten bovenaan. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gemiddelde prijsstijging komt in april uit op 0,5%
Lijstprijzen van geneesmiddelen stijgen na nieuwe herijking maximumprijzen
De prijzen van receptplichtige geneesmiddelen die worden vergoed uit het basispakket stegen in april dit jaar gemiddeld met 0,5% vergeleken met maart. Toch bleef bij 92% van de geneesmiddelverpakkingen die op de Nederlandse markt worden verstrekt de prijs gelijk. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Ruim € 100 miljoen aan eigen bijdragen in 2023
Maximeringsregeling legt helft van GVS-bijdragen bij de zorgverzekeraar
Voor GVS-geneesmiddelen met een prijs boven de vergoedingslimiet werd in 2023 € 106 miljoen aan eigen bijdragen betaald. Dankzij de maximeringsregeling betaalde 3% van de bijbetalers niet meer dan het maximumbedrag van € 250 en ging € 53 miljoen naar de zorgverzekeraar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
4,8% medicijngebruikers wisselt van verzekeraar
Merendeel apotheken heeft te maken met drie grote zorgverzekeraarconcerns
Rond de jaarwisseling 2023-2024 wisselde 4,8% van de geneesmiddelgebruikers van zorgverzekeraarsconcern. Een jaar eerder bedroeg dit aandeel overstappers nog 5,4%, wat overeenkomt met een afname van 0,6 procentpunt. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten diabetesmiddelen met € 56 mln gestegen
Ruim € 8 miljoen aan GLP-1-agonisten niet direct vergoed door verzekeraar
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 aan bijna 960.000 mensen diabetesmedicatie, een toename van 5,9% ten opzichte van 2022. De kosten zijn met 19% harder gestegen; een toename van bijna € 56 miljoen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Semaglutide grootste stijger in uitgaven-top 10
Toegenomen gebruik dure geneesmiddelen leidt tot navenant hogere uitgaven
Diabetesmiddel semaglutide was met een uitgaventoename van 49% de grootste stijger in de uitgaven-top 10 van 2023. Met € 84 miljoen staat het middel op de 5de plek. Antistollingsmiddelen apixaban (€ 141 miljoen) en rivaroxaban (€ 129 miljoen) blijven koploper. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten CVRM-medicatie met 10% gestegen
Tekort aan nifedipine en perindopril versterken kostenstijging
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 voor ruim € 920 miljoen aan geneesmiddelen voor cardiovasculair risicomanagement. De kosten stegen met 10% ten opzichte van 2022 terwijl het aantal gebruikers maar met 2% steeg. Vooral de RAS-remmers zorgden voor de kostenstijging. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Inkomsten van apotheek blijven achter bij inflatie
Gemiddelde openbare apotheek ontving € 720.000 aan tariefinkomsten in 2023
De vergoeding die een gemiddelde apotheek in 2023 kreeg voor farmaceutische zorgactiviteiten nam met 0,9% toe tot ongeveer € 720.000. Deze toename is minder dan de inflatie van 3,8% die het Centraal Bureau voor de Statistiek voor 2023 heeft vastgesteld. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Slaap- en kalmeringsmiddelen meest gebruikte middelen op de Opiumlijst
Verklaring op reis vooral voor de 51-80-jarigen
Openbare apotheken verstrekten in 2023 aan ongeveer 2 miljoen mensen een geneesmiddel waarbij een medicijnverklaring is vereist bij een reis naar het buitenland. De meeste gebruikers van deze middelen zijn tussen de 51 en 80 jaar oud. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aandeel generiek verder toegenomen
Percentage generieke middelen groeide in 2023 in kosten en verstrekkingen
Verstrekkingen van generieke geneesmiddelen maakten ruim 79% uit van alle verstrekkingen van receptplichtige vergoedbare geneesmiddelen in 2023. Daarmee stijgt het aandeel generiek met 0,8%-punt ten opzichte van een jaar eerder. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruik per hoofd 5,9% lager na pakketwijziging
Zonder pakketmaatregel vitamine D nam gebruik per hoofd in 2023 toe met 0,5%
Het gebruik van pakketgeneesmiddelen, gemeten in DDD per hoofd van de bevolking, nam in 2023 af met 5,9%. Dit kwam vooral doordat vitamine D in 2023 niet meer werd vergoed vanuit het basispakket. Zonder vitamine D nam het geneesmiddelgebruik per hoofd juist toe met 0,5%. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Veel cardiovasculaire middelen in top 10 dalers
Grootste dalers zijn bepaalde antistollingsmiddelen, SU-derivaten en valsartan
Diverse geneesmiddelen die in 2014 nog veel werden gebruikt, laten in 2023 een drastische afname zien. Dalers zitten vooral in de cardiovasculaire hoek. De redenen voor de dalingen variëren van veranderde voorschrijfvoorkeuren en richtlijnen tot vervuiling. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Kosten cannabinoïden gestegen met 9%
Geregistreerd geneesmiddel Epidyolex zorgt voor kostenstijging
Openbare apotheken verstrekten in 2023 bijna 39.000 keer cannabinoïden, 5% minder dan in 2022. Hiermee daalde het aantal verstrekkingen voor het zesde jaar op rij. Het eerste geregistreerde middel zorgde desondanks voor een kostenstijging van 9% naar € 4,6 miljoen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Aantal DOAC-gebruikers in vijf jaar verdubbeld
Meer dan drie keer zoveel DOAC-gebruikers als VKA-gebruikers in 2023
Waar in 2018 het aantal VKA-gebruikers nog boven het aantal DOAC-gebruikers lag, is in 2023 minder dan een kwart van de patiënten die een oraal antistollingsmiddel innemen een VKA-gebruiker; de rest gebruikt een DOAC. De DOAC met de meeste gebruikers in 2023 is apixaban. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Declaraties apothekers € 5,4 miljard in 2023
Door openbaar apothekers gedeclareerde farmaceutische zorg steeg met 6,2%
De uitgaven aan farmaceutische zorg binnen het basispakket via openbare apotheken stegen in 2023 met ruim € 300 miljoen tot € 5,4 miljard. Daarmee groeiden de uitgaven met 6,2% ten opzichte van 2022. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Eczeem: combi cortico’s en indifferente middelen
Ongeveer 2 miljoen gebruikers van eczeemmiddelen in 2023
Van de circa 2 miljoen gebruikers van eczeemmiddelen in 2023 gebruikten ongeveer 1,5 miljoen mensen een corticosteroïd op de huid. Hoewel een behandeling in combinatie met een indifferent middel wordt aangeraden, ontbreekt dit bij bijna 1 miljoen mensen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Overzicht diabeteszorg met nieuwe rapportage
FTO-modules blijven ook benaderbaar in SFK Select
Met de nieuwe rapportage Diabetes bieden de KNMP en de SFK informatie om apothekers optimaal te ondersteunen bij het verlenen van farmaceutische zorg aan een diabetespatiënt. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Langer afleveren: dan vooral zes maanden
Sinds 2024 stijging in verstrekkingen voor langere periode
Patiënten die chronisch geneesmiddelen gebruiken, krijgen doorgaans hun geneesmiddelen mee voor drie maanden. Sinds een aantal jaar kunnen apothekers geneesmiddelen voor een langere periode verstrekken en apart declareren. De SFK onderzocht de recente ontwikkelingen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Bereidingen: aandeel orale preparaten daalt naar 33%
Totale aantal apotheekbereidingen laatste jaren vrij stabiel
Openbare apotheken verstrekten in 2023 6,6 miljoen keer een apotheekbereiding, een aantal dat de laatste jaren vrij stabiel is. De laatste vijf jaren is het aandeel van huidpreparaten toegenomen, ten koste van orale preparaten. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Hormoontherapie wint snel aan populariteit
Driekwart meer gebruiksters tussen 40 en 60 jaar met overgangsklachten in vijf jaar tijd
Het aantal vrouwen van 40 tot en met 60 jaar met hormoontherapie tegen overgangsklachten is in 2023 ten opzichte van vijf jaar eerder met 76% toegenomen. In totaal gebruikten 102.000 vrouwen – 4,5% van alle vrouwen in deze leeftijdsgroep – zo’n middel. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Inkoopprijzen dalen met gemiddeld 2,1% in oktober
Daling in inkoopprijzen vooral bij geneesmiddelen met een maximumprijs
De inkoopprijzen van receptplichtige geneesmiddelen in het basispakket daalden in oktober 2024 met gemiddeld 2,1% in vergelijking met de maand ervoor. Op jaarbasis levert dit een geschatte besparing op van € 84 miljoen aan inkoopwaarde. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Gebruiksduur bij eerste uitgifte opioïd neemt af
Aantal gebruikers van een opioïde pijnstiller met 2,3% toegenomen in 2023
Openbare apotheken verstrekten in 2023 aan 1,1 miljoen mensen een pijnstiller uit de groep opioïden. De voorgeschreven gebruiksduur bij een eerste uitgifte van sterkwerkende opioïden in 2024 nam af met 13% ten opzichte van 2019 naar 9,1 dagen. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Stijging uitgaven middelen voor gewichtsvermindering
Driekwart van de uitgaven komt voor rekening van de zorgverzekeraar
Openbare apotheken verstrekten in de eerste drie kwartalen van 2024 voor bijna € 31 miljoen aan gewichtsverminderende middelen. Dat is 79% meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Bijna driekwart hiervan kwam voor rekening van de zorgverzekeraar. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Verstrekking PrEP via de apotheek gestegen
Na stopzetten GGD-pilot, toename PrEP-verstrekking via apotheek
Na stopzetting van de GGD-pilot per 1 augustus 2024 verloopt de verstrekking van PrEP ter voorkoming van een hiv-infectie volledig via openbare apotheken. Het aantal mensen dat hier PrEP kreeg, steeg als gevolg daarvan van 1600 in juni naar 2700 in augustus 2024. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Meer medicijngebruik in lage SES-gebieden
Vooral meer gebruikers van omeprazol en metformine in buurt met lage SES-score
In gebieden met een lage score voor sociaal-economische status (SES) worden meer middelen uit verschillende geneesmiddelgroepen gebruikt dan in gebieden met hoge SES-scores. Ook is het gebruik (gemeten in DDD’s) per apotheekbezoeker daar groter dan in gebieden met hoge SES-scores. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Preferente verpakking is niet altijd passend
Apothekers breken verpakkingen aan om de juiste hoeveelheid te verstrekken
Apothekers verstrekken in principe de hoeveelheid geneesmiddel die artsen voorschrijven. De verpakkingsgrootte sluit echter niet altijd aan op de voorgeschreven hoeveelheid. De SFK onderzocht bij welke geneesmiddelen het meest overblijft na aanbreken van een verpakking. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.
Nog altijd minder eerste uitgiftes dan in 2019
Bijna 30 miljoen keer een voor de patiënt nieuw geneesmiddel verstrekt
Openbare apotheken verstrekken in 2024 naar verwachting 29,7 miljoen keer een geneesmiddel met een eerste uitgifte. Daarmee is het aantal eerste uitgiftes nog altijd lager dan in de pre-coronaperiode 2015-2019, toen het ieder jaar net boven de 30 miljoen uitkwam. Aldus de SFK in het Pharmaceutisch Weekblad.