Slaap- en kalmeringsmiddelen meest gebruikte middelen op de Opiumlijst

Geneesmiddelen die op de Opiumlijst staan, mogen niet zomaar worden meegenomen naar het buitenland. Afhankelijk van de duur en bestemming van de reis is dan een Schengen- of Engelstalige verklaring nodig. In 2023 verstrekten apotheken aan ongeveer 2 miljoen mensen een geneesmiddel dat op de Opiumlijst staat. Hiervoor heeft de SFK gekeken naar stoffen die worden genoemd in de Opiumwet en die ook een farmaceutische toepassing kennen.

Van alle middelen op de Opiumlijst kennen de slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepines) de meeste gebruikers: ruim 1,2 miljoen. Binnen deze groep tellen oxazepam en temazepam de meeste gebruikers met respectievelijk bijna 500.000 en ruim 360.000 personen. De pijnstillers op de lijst werden door ruim 670.000 mensen gebruikt, met oxycodon (bijna 490.000 gebruikers) als aanvoerder binnen de groep. De ADHD-middelen werden door ruim 300.000 mensen gebruikt, van wie 250.000 methylfenidaat-gebruikers. Van de in totaal ongeveer 2 miljoen mensen met een geneesmiddel op de Opiumlijst, gebruikte 12% middelen uit meerdere geneesmiddelgroepen.

Op reis

Van de gebruikers van een middel op de Opiumlijst zal een deel ook echt een medicijnverklaring nodig hebben. Dit zijn gebruikers die naar het buitenland gaan vanwege bijvoorbeeld vakantie. Vakantie doorbrengen buiten de landsgrenzen deed bijna twee derde van de Nederlanders van 15 jaar of ouder in 2022 volgens het CBS.

Van de gebruikers neemt een deel de medicatie chronisch, ook tijdens de vakantie. Bij incidenteel gebruik van deze middelen worden ze tijdens een vakantie wellicht thuis gelaten, waardoor een verklaring ook niet nodig is.

De meeste gebruikers van middelen op de Opiumlijst zijn tussen de 51 en 80 jaar oud. Binnen deze groep werden de slaap- of kalmeringsmiddelen en pijnstillers door veel personen gebruikt (respectievelijk 60% en 34%). Onder tieners zijn ADHD-middelen verreweg de meest gebruikte middelen (74%) van de Opiumlijst. Ook onder twintigers zijn er nog veel gebruikers van ADHD-medicatie (37%), iets minder dan van pijnstillers (43%).

Stichting Farmaceutische Kengetallen: info@sfk.nl